REPRESENTANTE DI REINO SUPLENTE TIN E INTENSHON PA TEMPORALMENTE TUMA OFER E TAREANAN DI PÈRMIT, SUPERVISHON I MANTENSHON NA SELIBON

Kralendijk,- Awe mainta mi a informá Kolegio Ehekutivo ku mi tin e intenshon pa tuma nan tareanan temporalmente ofer pa loke ta trata e problema di sushi na Boneiru.

Esaki ta un desishon drástiko, pero nesesario

Gustosamene lo mi ke splika esaki:

Pa hopi aña kaba tin hopi preokupashon tokante prosesamentu di sushi na lèntfel Lagun. Habitantenan tabatin reklamo di mal holó, problema ku salú i aire kontaminá.

For di investigashon anteriormente ya tabatin resultadonan preokupante: habitantenan ta kronikamente eksponé na mal holó, emishon di aire kontaminá i huma di gas di kombustibel ku no ta kompletamente kimá. P’esei Selibon for di aña pasá kaba a para operashon di e fòrnu.

Na inisio di aña tabata tin vários kandela na lèntfel. E biaha ei tambe ya kaba a eksponé habitantenan na aire kontaminá. Algun di nan mester a te asta bandoná nan bibienda.

Despues di e kandelanan ‘Inspectie Leefomgeving en Transport – ILT’ a hasi investigashon di e proseso pa duna pèrmit, supervishon i mantenshon dor di Entidat Públiko Boneiru.

Mi a risibí e rapòrt dia 21 di òktober – mas o ménos tres (3) siman pasá.

E konklushonnan ta alarmante:

E riesgo pa kontaminashon di aire, awa i suela ta krese kada siman. Foko di kandela bieu bou di tera ainda ta sigui kima poko poko. I sustansianan peligroso manera asbèst, sushi biomédiko i sobrá di karni di matadero ku no ta prosesá na un manera korekto i seif. For di un otro investigashon a sali na kla ku awa di laman i fondo di laman na Lagun ta seriamente kontaminá, entre otro ku metalnan peligroso.

Inspekshon ta mira riesgo signifikante pa salú di hende, bestia i naturalesa.

Tambe nan a konstatá ku no a duna Selibon pèrmit ku ta kubri molèster òf medio ambiente (segun ‘Wet Vrom BES’). Entidat Públiko Boneiru su supervishon i mantenshon no tabata na òrdu pa añanan largu. Lamentablemente tampoko no a duna importansia na e señalnan tokante di e situashon na tempu.

Segun Inspekshon e situashon aktual ta preokupante, kompliká i urgente.

Naturalmente mi a kompartí e rapòrt di inspekshon inmediatamente ku Kolegio Ehekutivo i a pidi nan un reakshon. Mi a indiká tambe ku aki tin posibel negligensia di tarea dor di e entidat públiko.

Den nan reakshon riba e rapòrt – un (1) di novèmber – Kolegio Ehekutivo a indiká ku nan ta kompartí e konklushonnan di e rapòrt. Tambe e kolegio a indiká ku Selibon NV no ta kapas pa solushoná esaki na un manera duradero i struktural. E kolegio ta indiká tambe ku Selibon no tabatin su maneho di empresa na òrdu i ku Entidat Públiko Boneiru no a kumpli ku su obligashon di dunamentu di pèrmit, supervishon i mantenshon. E kolegio ehekutivo a anunsiá un kantidat di akshon konkreto, pero ta indiká tambe ku invershonnan grandi ta nesesario pa esaki.

Mientrastantu siman pasá, un biaha mas tabatin kandela na lèntfel. Kuerpo di bombero a hasi un tremendo trabou. Na wowo di angua nan a evitá ku tankinan di zeta a pega kandela òf eksplotá. Boneiru a skapa di un desaster. Pero e biaha aki tambe hopi habitante mester a bandoná nan kas.

E último kandela aki a kondusí na mas inkietut. No ta pòrnada Konseho Insular mesora a tene un reunion urgente. E emoshon- i preokupashonnan ta grandi.

No solamente habitantenan, uní den Pro Lagun. Henter Boneiru ta preokupá pa nan salú, e bienestar di bestia i naturalesa, medio ambiente i e konsekuensianan pa ekonomia. Boneiru ta orguyoso di su reputashon komo blue destination. I meresidamente.

Pero e situashon na Selibon sinembargo ta kompletamente kontradiktorio di esaki.

Ademas e riesgo pa mas kandela ta grandi.

Pa motibu ku ainda tin restunan di foko di kandela bou di tera ku ta kima poko poko.

Intervenshon rápido i determiná ta apsolutamente nesesario. Pero Selibon i entidat públiko no por hasi esaki nan so.

Diferente Kolegio Ehekutivo no a logra den e intento pa solushoná e problema di sushi.

E pregunta ta asta, si e forsa laboral, medionan i ekspertisio ta presente mes riba nos bunita isla. E situashon aktual en todo kaso ta asina kompliká, ku sigur e ta surpasá konosementu i kapasidat na e entidat públiko.

Komo Representante di Reino suplente mi ta yega na e konklushon ofisial ku nos ta papia di negligensia di tarea dor di Entidat Públiko Boneiru.

P’esei mi intenshon pa tuma e tareanan ofer (“voornemen om in plaats te treden”), manera e nòmber ofisial ta. Mi ta hasi esaki basá riba mi outoridat manera ta pará den “Wet op de Openbare Lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (WolBES)”.

Konkreto esaki ta nifiká lo siguiente:

Komo Representante di Reino suplente mi ta tuma ofer e parti di dunamentu di pèrmit, supervishon i mantenshon na Selibon temporalmente for di e kolegio ehekutivo.

Pa tur otro tarea e entidat públiko ta mantené su outoridat kompleto.

I e empleadonan di Selibon ta sigui rekohé bo sushi, manera kustumber.

Naturalmente e kolegio ta haña oportunidat pa duna su punto di bista tokante esaki.
Despues lo mi tuma un desishon definitivo. Lo mi hasi esaki e siman aki mes.

Kon e proseso lo sigui despues?

Si akaso mi tuma e desishon ofisial pa tuma e tareanan ofer, ‘Inspectie Leefomgeving en Transport – ILT’ lo kuminsá atendé ku e situashon na Lagun. Esaki mester tuma lugá den kolaborashon estrecho ku empleadonan di Selibon, ku habitantenan di Lagun i besindario i ku Kolegio Ehekutivo i ámtenarnan di Entidat Públiko Boneiru. Mi ta haña e kolaborashon estrecho aki hopi importante. Nos tin un problema konhunto i konhuntamente nos mester solushoná esaki tambe.

E diferente ministerionan ta pará kla pa yuda ku esaki.

No solamente pa e problemanan urgente aktual, manera limpia sushi di matadero i hòspital.

Pero tambe pa haña un solushon duradero pa e problema di sushi.

E intervenshon aki ta un medida hopi pisá, mi ta komprondé esei hopi bon. Ta e último medida ekstremo segun lei ku mi por implementá. I esaki kisas ta lanta emoshonnan fuerte.

Pero awor aki e ta nesesario.

P’esei laga mi ta hopi klá:

E medida aki no ta bisa nada di e embolbimentu di kolegio ehekutivo i ámtenarnan di e entidat públiko. E no ta bisa nada tampoko di esfuerso di tur e personanan ku ta traha na Selibon. Tur dia nan ta traha duru pa mantené nos isla limpi – i nan ta hasi esei ku hopi entusiasmo.

Pero awor aki e problema ta asina kompliká i urgente, ku nos mester intervení rápido.

Mester bini un solushon duradero pa e problema di sushi. Selibon i entidat públiko no por hasi esei nan so.

Mi ta hasi 2 promesa hopi konkreto na ‘bo:

E promé ta ku e intervenshon aki lo no dura mas largu ku ta estriktamente nesesario.

Pues, te na momentu ku tin un bista di un solushon duradero i e entidat públiko por ehekutá su tareanan rondó di prosesamentu di sushi independientemente.

Pero nos mester ta hopi realístiko tambe:

E situashon kompliká i peligroso aktual a surgi den un periodo di años. Pues e no ta algu ku por solushoná mañan tampoko: al kontrario. E temporada benidero nos lo tin ku traha hopi duru huntu pa mehorá e situashon stap pa stap.

P’esei mi ta hasi e segundo promesa:

Nos lo informá bo debidamente tokante tur akshon ku ami, huntu ku tur e diferente instansianan, lo tuma.

I mi ta pidi boso tur pa konfia ku huntu nos lo traha hopi duru riba un solushon duradero.

Pasó esei Boneiru meresé.

I esei abo tambe meresé.

FUENTE:RCN/LIVE99FM

NEDERLANDS:

WAARNEMEND RIJKSVERTEGENWOORDIGER HEEFT VOORNEMEN OM TIJDELIJK VERGUNNINGEN, TOEZICHT EN HANDHAVING BIJ SELIBON OVER TE NEMEN

Kralendijk,- Vanmorgen heb ik het Bestuurscollege laten weten dat ik het voornemen heb om tijdelijk hun taken over te nemen rond het afvalprobleem op Bonaire.

Dit is een heel ingrijpend, maar noodzakelijk besluit.
Ik wil dat graag uitleggen:

Al jaren zijn er grote zorgen over de verwerking van afval bij de stortplaats Lagun. Bewoners klaagden over stank, gezondheidsklachten en verontreinigde lucht. Uit onderzoek kwamen eerder al zorgelijke resultaten: omwonenden zijn chronisch blootgesteld aan stank, uitstoot van vervuilde lucht en van rookgassen die niet volledig zijn verbrand. Selibon legde daarom vorig jaar al de verbrandingsoven stil.

Dit voorjaar waren er meerdere branden op de stortplaats. Omwonenden zijn ook toen weer blootgesteld aan luchtvervuiling. Sommigen moesten zelfs hun huis uit.

Na deze branden onderzocht de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) het proces van vergunningverlening, toezicht en handhaving door het Openbaar Lichaam Bonaire. Het rapport hiervan kreeg ik op 21 oktober — ruim drie weken geleden.

De conclusies zijn alarmerend:
Het risico op vervuiling van de lucht, het water en de bodem groeit elke week.
Oude brandhaarden smeulen ondergronds nog steeds na. En gevaarlijke stoffen zoals asbest, biomedisch afval en slachtafval worden niet op een goede en veilige manier verwerkt. Uit ander onderzoek blijkt dat het zeewater en de zeebodem in de baai Lagun ernstig vervuild zijn, onder andere met zware metalen.

De Inspectie ziet dus forse risico’s voor de gezondheid van mens, dier en natuur. Daarbij constateren ze ook dat er voor Selibon geen dekkende hindervergunning of milieuvergunning (op basis van de Wet Vrom BES) is afgegeven. Het toezicht en handhaving door het Openbaar Lichaam Bonaire schoot jarenlang tekort. Ook zijn signalen over de situatie helaas niet op tijd serieus genomen.

Volgens de Inspectie is de situatie nu zorgwekkend, complex en urgent.
Uiteraard heb ik het rapport van de Inspectie meteen gedeeld met het bestuurscollege en hen om een reactie gevraagd. Daarbij gaf ik aan dat hier mogelijk sprake is van taakverwaarlozing door het Openbaar Lichaam.

In hun reactie op het rapport – op 1 november – gaf het bestuurscollege aan dat zij de conclusies uit het rapport delen. Ook gaf het college aan dat Selibon NV niet in staat is om dit op een duurzame en structurele manier op te lossen. Daarbij geeft het College aan dat Selibon NV de bedrijfsvoering niet op orde heeft gehad en dat het Openbaar Lichaam tekortgeschoten is in de vergunningverlening, toezicht en handhaving. Het Bestuurscollege heeft een aantal concrete acties aangekondigd, maar geeft ook aan dat hiervoor grote investeringen nodig zijn.

Intussen brak er vorige week opnieuw brand uit op de stortplaats. De brandweer trad daarbij uitstekend op. Ze voorkwamen ternauwernood dat olietanks in brand vlogen of zijn ontploft. Bonaire is daar ontsnapt aan een ramp. Maar ook nu moesten veel omwonenden hun huis uit.

Deze laatste brand heeft geleid tot nog meer onrust. Niet voor niets hield de Eilandsraad meteen een spoedvergadering. De emoties en de zorgen zijn groot. Niet alleen bij de omwonenden, verenigd in Pro Lagun. Op het hele eiland maken mensen zich zorgen over hun gezondheid, over het welzijn van dieren en natuur, over het milieu en over de gevolgen voor de economie. Bonaire is trots op haar reputatie als blue destination. En terecht.
Maar de situatie bij Selibon is hiermee echter volledig in strijd.

Het risico op nieuwe branden is bovendien groot.
Er zijn namelijk nog steeds smeulende resten en ondergrondse brandhaarden.

Snel en doortastend ingrijpen is nu absoluut noodzakelijk. Maar Selibon en het Openbaar Lichaam kunnen dit niet alleen.

Verschillende bestuurscolleges zijn er niet in geslaagd het afvalprobleem op te lossen. De vraag is zelfs of de menskracht, middelen en expertise hiervoor überhaupt aanwezig is op het eiland. De situatie is nu in ieder geval zo complex, dat het de kennis en kunde bij het Openbaar Lichaam zeker overstijgt.

Als waarnemend Rijksvertegenwoordiger trek ik daarom de formele conclusie dat er sprake is van taakverwaarlozing door het Openbaar Lichaam Bonaire.

Vandaar mijn voornemen om in de plaats te treden, zoals dat formeel heet.
Ik doe dat op basis van mijn bevoegdheden in de Wet op de Openbare Lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba (WolBES).

Concreet betekent dit het volgende:
Als waarnemend Rijksvertegenwoordiger neem ik de vergunningverlening, toezicht en handhaving bij Selibon tijdelijk over van het Bestuurscollege.
Voor alle overige taken houdt het Openbaar Lichaam haar volledige bevoegdheid. En de medewerkers van Selibon blijven uw afval ophalen, zoals altijd.

Uiteraard krijgt het college de gelegenheid om hierover zijn zienswijze te geven. Daarna zal ik een definitief besluit nemen. Dat doe ik nog deze week.

Hoe gaat het proces daarna verder?
Indien ik het formele besluit neem om in de plaats te treden, gaat de Inspectie Leefomgeving en Transport aan de slag met de situatie op Lagun. Dit moet gebeuren in nauwe samenwerking met de medewerkers van Selibon, met de bewoners van Lagun en omgeving en met het bestuurscollege en de ambtenaren van het Openbaar Lichaam. Deze nauwe samenwerking vind ik heel belangrijk. We hebben een gezamenlijk probleem en moeten dat ook gezamenlijk oplossen.

De verschillende ministeries staan klaar om daarbij te helpen.
Niet alleen bij de spoedeisende problemen van nu, zoals het opruimen van slachtafval en ziekenhuisafval. Maar ook bij het vinden van een duurzame oplossing voor het afvalprobleem.

Deze ingreep is een heel zwaar middel, dat begrijp ik maar al te goed.
Het is het uiterste middel dat ik volgens de wet kan inzetten. En dat roept misschien ook wel stevige emoties op. Maar het is nu nodig. Laat ik daarom heel duidelijk zijn:
Deze maatregel zegt niets over de betrokkenheid van het bestuurscollege en de ambtenaren van het Openbaar Lichaam.
Het zegt ook niets over de inzet van alle mensen die werken bij Selibon.
Iedere dag werken zij hard om ons eiland schoon te houden – en dat doen zij met groot enthousiasme.

Maar het probleem is nu zo complex en urgent, dat we snel moeten ingrijpen.
Er moet een duurzame oplossing voor het afvalprobleem komen. Selibon en het Openbaar Lichaam kunnen dat niet alleen.

Ik doe u daarbij twee hele concrete beloftes:
De eerste is dat deze ingreep niet langer zal duren dan strikt noodzakelijk is.
Dus totdat er zicht is op een duurzame oplossing en het Openbaar Lichaam haar taken rond de afvalverwerking zelfstandig kan uitvoeren.

Maar we moeten ook heel realistisch zijn:
De complexe en gevaarlijke situatie van nu is ontstaan in een periode van jaren. Het is dus ook niet morgen opgelost: integendeel zelfs. De komende tijd zullen we dus heel hard met elkaar moeten samenwerken om de situatie stap voor stap te verbeteren.

Daarom doe ik ook een tweede belofte:
We zullen u goed informeren over alle acties die ik, samen met alle verschillende instanties, ga zetten.

En ik vraag u allemaal om het vertrouwen dat we samen keihard zullen werken aan een duurzame oplossing.

ENGELS:

ACTING KINGDOM REPRESENTATIVE INTENDS TO TEMPORARILY TAKE OVER PERMITS, SUPERVISION AND ENFORCEMENT AT SELIBON

Kralendijk,- This morning I informed the Executive Council that it is my intention to temporarily take over their tasks regarding the waste problem on Bonaire.

This is a drastic, but necessary decision.

Allow me to explain:

For years we have seen major concerns about the processing of waste at the Lagun landfill. Residents complained about stench, health problems and polluted air. According to research following these complaints, residents are chronically exposed to stench, emissions of polluted air and flue gases that have not been fully burned. Selibon therefore shut down their incinerator last year.

This spring several fires broke out at the landfill. Residents were again exposed to air pollution. Some even had to leave their homes.

Following these fires, the Human Environment and Transport Inspectorate (ILT) investigated the process of granting permits, supervision and enforcement by the Public Entity of Bonaire. I received their report on October 21 — more than three weeks ago.

Their findings are alarming:

The risk of air, water and soil pollution is increasing every week. Old fires are still smoldering underground. Hazardous substances such as asbestos, biomedical waste and slaughterhouse waste are not being processed in a proper and safe manner.

Other research shows that the seawater and seabed in Lagun Bay are seriously polluted, e.g. with heavy metals.

The Inspectorate sees significant health risks for human, animals and local nature. They also note that no comprehensive nuisance permit or environmental permit (based on the BES Housing Act) has been issued for Selibon. Supervision and enforcement by the Public Entity Bonaire has been inadequate for years. Unfortunately, signals about the situation have not been taken seriously in time.

According to the Inspectorate, the current situation is worrying, complex and urgent.

I immediately shared their report with the Executive Council and asked them for a response. I also indicated that this might turn into a formal case of neglect of duties by the Public Entity. In their response to the report – on 1 November – the Executive Council indicated that they share it’s conclusions.

The Council also indicated that Selibon NV is not able to resolve this in a sustainable and structural manner and that the waste company has not had its business operations in order and that the Public Entity has fallen short in the granting of permits, supervision and enforcement.

The Executive Council has also announced a number of actions, but also indicates that major investments are required for their success.

In the meantime, a new fire broke out last week at the landfill. The fire brigade responded excellently. They narrowly prevented oil tanks from catching fire or even exploding. Bonaire has escaped disaster. But again, many residents had to leave their homes.

This last fire led to even more unrest, resulting in an emergency meeting by the Island Council. Emotions and tensions are high. Not only among local residents, united in Pro Lagun. People all over the island are concerned about their health, the welfare of animals and nature, the environment and economic consequences.

Bonaire is rightly proud of its reputation as a blue destination. The situation at Selibon is completely at odds with this.

Furthermore, the risk of new fires is still high at the landfill, where underground fires are still burning and remains are still smoldering.

Quick and decisive action is absolutely necessary. Selibon and the Public Entity cannot do this alone.

Various Executive Councils have failed to solve the waste problem. It is doubtful if sufficient manpower, resources and expertise are even available on the island. In any case, the current situation exceeds the knowledge and expertise of the Public Entity.

As acting Kingdom Representative, I’m therefore drawing the formal conclusion of neglect of duty by the Public Entity Bonaire. Hence my intention to formally take over, as authorized by the Public Entities Bonaire, Sint Eustatius and Saba Act (WolBES).

In practical terms, this decision means the following: as acting Kingdom Representative, I will temporarily take over the licensing, supervision and enforcement powers at Selibon from the Executive Council. The Public Entity will retain its full authority for all other tasks. And Selibon employees will – as always – continue to collect your waste.

Of course, the council will be given the opportunity to give its formal opinion, after which I will make a final decision. I will do so this week.

How will the process continue after that?

If the formal decision is made, the Human Environment and Transport Inspectorate (ILT) will start working on the situation at Lagun. This must be done in close cooperation with the employees of Selibon, the residents of Lagun and the surrounding area and with the Executive Council and the civil servants of the Public Entity. This close collaboration is absolutely vital. We have a joint problem and must also solve it together.

The government ministries responsible are ready to help with this. Not only with the urgent problems of today, such as cleaning up slaughterhouse waste and hospital waste. But also with finding a sustainable, long term solution to the waste problem.

I understand very well the severity of this heavy administrative intervention. It is in fact the last resort as permitted by law. It may indeed evoke strong emotions. But it is necessary now.

Let me therefore be very clear: this means no judgement about the involvement of the Executive Council and the civil servants of the Public Entity. It means no judgement about the commitment of all the people who work at Selibon. They work very hard every day to keep our island clean, and do so with great enthusiasm.

But the problem is too complex and urgent for them to handle. We have to intervene quickly. We must solve the waste issue sustainably. Selibon and the Public Entity cannot do this alone.

Finally, I make two very concrete promises: firsty, this intervention will not last longer than is strictly necessary. It will only last until we have a sustainable solution within reach and until the Public Entity can carry out its legal duties regarding waste processing independently.

But we must also be very realistic: the current complex and dangerous situation has grown slowly over the years. It will therefore not be solved tomorrow. In the weeks and months ahead we will have to work very hard to improve the situation step by step.

Secondly, we will inform you very well about all the actions taken by authorities involved.

I ask you all to trust our commitment to work hard and to work together towards a sustainable solution.