ISLANAN BES TA ENFATISÁ NESESIDAT DI UN DIÁLOGO REAL TOKANTE E REVISHON DI WOLBES I FINBES.

Kralendijk,- E delegashonnan di Boneiru, Sint Eustatius i Saba a sigui nan reunionnan na Den Haag e siman aki, despues di a risibí e karta di e Sekretario di Estado na febrüari 2025 tokante e kambionan proponé den e lei WolBES i FinBES.

Pa prepará pa e bishita aki, e islanan a tene un enkuentro durante e Kumbre BES riba Saba na febrüari, kaminda nan a akordá huntu pa manda un karta formal na e Sekretario di Estado. Den e karta aki, a ekspresá e preokupashonnan tokante e proseso aktual i a pidi un diálogo habri i inklusivo promé ku kualke kambio den e lei tuma lugá.

Komo reakshon na e petishon formal, tabata plania un reunion pa awe (24 di mart 2025) entre e delegashonnan di e islanan i e Sekretario di Estado Z. Szabó. Sinembargo, riba djabièrnè 21 di mart, e konseho insularnan a risibí un karta di e Sekretario di Estado, den kual e  ta pone énfasis riba su posishon i a indiká ku tin poko espasio pa mas diskushon. E karta aki, kual no tabata ni fechá ni firmá, a referí na diálogo anterior ku diputadonan i Gezaghebbernan komo prueba di konsulta hasi—un interpretashon ku e delegashonnan di e islanan no ta kompartí.

Un motibu adishonal pa preokupashon tabata ku e Sekretario di Estado a ninga entrada di e eksperto den lei konstitushonal ku tabata kompaña e delegashonnan. E islanan tabata desepshoná ku konseho legal i konstitushonal a keda nengá na e delegashon.

Komo reakshon na e akshon aki, un komishon chikí di miembronan di e konseho insularnan a hasi un deklarashon konhunto na nòmber di e delegashon, afirmando nan petishon pa un proseso di konsulta ku tin sentido—un proseso ku ta reflehá e prinsipionan akordá durante e Konferensia di Trabou di mart 2024. Despues di esaki, miembro di e delegashon a skohe pa sali for di e diskushon, konsiderando ku no tabata tin un base pa un diálogo habri.

E delegashonnan a enfatisá riba e echo ku e leinan WolBES i FinBES ta forma e eskeleto konstitushonal di e entidatnan públiko i no por ser kambia unilateralmente. E leinan aki tin un impakto grandi riba gobernashon, struktura legal i bida di tur dia riba e islanan. Ta p’esei, desishonnan tokante revishon di esakinan mester tuma lugá ku partisipashon kompletu di tur “stakeholder” ku ta ser afektá.

E islanan ta ripití ku Artíkulo 132a di e Konstitushon Hulandes ta rekonosé nan status úniko i ta eksigí un aserkamentu diferente. Un proseso di tal magnitut mester sigui no solamente reglanan legal, sino tambe prinsipionan di kooperashon i konfiansa mutuo.

E delegashonnan ta keda komprometí na un envolvimentu konstruktivo i ta spera ku e siguiente pasonan den e proseso aki lo reflehá prinsipionan di inklushon, transparensia i bon gobernashon.

FUENTE: KONSEHO INSULAR DI BONAIRE/LIVE99FM

NEDERLANDS:

EILANDEN BES BENADRUKKEN NOODZAAK VAN ECHTE DIALOOG OVER WOLBES- EN FINBES-HERZIENINGEN

Kralendijk,- De delegaties van Bonaire, Sint Eustatius en Saba hebben deze week hun overleg in Den Haag voortgezet naar aanleiding van de brief van de staatssecretaris van februari 2025 over voorgestelde wijzigingen in de WolBES en FinBES wetgeving.

Ter voorbereiding op dit bezoek kwamen de eilanden bijeen tijdens de BES-top die in februari op Saba werd gehouden, waar zij gezamenlijk overeenkwamen om een formele brief aan de staatssecretaris te sturen. In deze brief uitten zij hun zorgen over het huidige proces en riepen zij op tot een open, inclusieve dialoog alvorens over te gaan tot wetswijzigingen.

In antwoord op het formele verzoek stond voor vandaag een ontmoeting gepland tussen de eilanddelegaties en staatssecretaris Z. Szabó. Op vrijdag 21 maart ontvingen de eilandsraden echter een vervolgbrief van de staatssecretaris, waarin hij zijn standpunt herhaalde en aangaf dat er weinig ruimte was voor verdere discussie. De brief, die niet gedateerd of ondertekend was, verwees naar eerdere gesprekken met commissarissen en gouverneurs als bewijs van voorafgaand overleg – een interpretatie die niet gedeeld werd door de eilanddelegaties.

Een extra reden voor bezorgdheid was dat de staatssecretaris de aanwezigheid van een staatsrechtdeskundige die de delegaties vergezelde, afwees. De eilanden waren teleurgesteld dat juridisch en constitutioneel inzicht werd onthouden aan de delegatie. Als reactie op deze actie gaf een petit comité van eilandsraadsleden een gezamenlijke verklaring van de delegatie af, waarin ze hun verzoek om een zinvol overlegproces bevestigden – een proces dat de principes weerspiegelt waarover tijdens de werkconferentie van maart 2024 overeenstemming was bereikt. Hierna kozen leden van de delegatie ervoor om deze korte discussie te verlaten, gezien het ontbreken van een kader voor een open dialoog.

De delegaties benadrukten dat de WolBES- en FinBES-wetten de constitutionele ruggengraat van de openbare entiteiten vormen en niet eenzijdig gewijzigd mogen worden. Deze wetten hebben een grote impact op het bestuur, de juridische structuur en het dagelijkse leven op de eilanden. Daarom moeten beslissingen over de herziening van deze wetten worden genomen met volledige betrokkenheid van de belanghebbenden.

De eilanden herhalen dat artikel 132a van de Nederlandse Grondwet hun unieke status erkent en een gedifferentieerde aanpak vereist. Een proces van deze omvang vereist niet alleen juridische naleving, maar ook samenwerking en wederzijds vertrouwen.

De delegaties blijven zich inzetten voor constructieve betrokkenheid en hopen dat toekomstige stappen in dit proces de beginselen van inclusiviteit, transparantie en goed bestuur zullen weerspiegelen.