Kralendijk,- Tin kamindanan na Boneiru ku ta papia sin palabra. Fontein ta un lugá asina. No un lugá komun i koriente, pero un archivo bibu di nos memoria kolektivo – ankrá den nos, hinká den kultura, naturalesa i nifikashon spiritual.
Pa generashonnan, Fontein tabata un fuente di bida, trabou i reunion. E bientu ku ta supla, e hanchinan ku ta bira entre e yatunan, nan ta karga e éko di historianan ku te ainda ta wòrdu kontá.
E hecho ku entidat públiko di Boneiru (OLB) a kumpra e área aki ta un paso signifikante sin mas.
E ta mustra rekonosementu pa e balor úniko di Fontein. E diputado di e tempu ei ku tabata sr. Hennyson Thielman, a ekspresá su orguyo komo tal: ‘Awe, despues di hopi esfuerso i negosiashon, nos por ta orguyoso ku nos por entregá e tesoro natural akí na Boneiru.’
El a pone énfasis riba importansia di e kompra akí pa futuro di Boneiru. ‘Atkisishon di Plantashi Fòntein ta marka un logro importante pa Boneiru, den direkshon di un futuro mas sostenibel i mas bèrdè.’
Pero hustamente pasobra Fontein ta profundamente ankrá den e historia di Boneiru, un enkuesta di un solo biaha, pa sondea e deseonan di e pueblo pa integrá esakinan den un plan pa futuru di Fontein, no ta digno pa loke e lugá aki realmente ta – i lo por ta.
Un kuestionario, sin importá kon bon intenshoná, ta kapta solamente e momento ei den tempu. Pero Fontein ta pidi pa mas profundidat. E ta rekerí un proseso ku ta enfoká riba skucha – skucha historianan, balornan, soñonan i preokupashonnan. Ta asina so e futuro di Fontein por ta algu sostenibel i kargá pa tur hende.
P’esei ta nesesario pa bai mas leu ku un enkuesta. Fontein ta boga pa un aserkamentu struktural i integral den kua e komunidat ta berdaderamente enbolbí den e proseso di tumamentu di desishon na vários momentu i a traves di vários kanal. Esaki ta rekerí seis paso konkreto. E promé paso ta ku mester konstruí un plataforma di partisipashon.
Un tipo di ‘Klankbordgroep’ òf laga nos bisa un ‘Mesa di Fontein’, den kua representantenan di Rincon, hubentut, organisashonnan di naturalesa, institútonan kultural i empresarionan lokal tin un asiento. No komo un gesto simbóliko, pero komo un partner di diskushon ku gobièrnu, un lugá kaminda konosementu i balornan lokal ta bini huntu den e kuadro di e responsabilidat di e gobièrnu lokal.
Na di dos lugá mester traha den fase, eksplorá i skohe huntu. E futuru di Fontein no por keda skirbí den un solo biaha. E ta rekerí un aserkamentu den fase. Den fase un por rekohé historianan por èhèmpel, rekuerdo i balornan i kiku realmente Fontein a nifiká i por nifiká pa e pueblo.
Den fase dos por eksplorá prekupashonnan i deseonan. Kiku hende kier mira atrobe? Kiku ta preferá di bai hasi? Den fase 3 ta presentá e posibel senarionan i diskutí esaki atrobe ku komunidat. Di e manera aki nos no ta traha un plan pa komunidat sino huntu ku komunidat.
E di tres proseso ta ku mester ánkra partisipashon den e struktura. Konsultá ku e komunidat no mester ta un ritual di un solo biaha, pero mester ta hinká den e proseso di tumamentu di desishon. Konsiderá un panel di siudadano pa evaluá eskohonan, òf un reunion trimestral di e mesa di partisipashon. Sèmper mester ta kla kiko ta pasa ku e input di hende – kua ideanan a wòrdu inkluí, kua no, i dikon.
E di kuater paso ta pa enbolbí aktivamente hóbennan i portadónan di konosementu lokal.
Laga skolnan, organisashonnan hubenil i historiadónan lokal kontribuí na dokumentá e historia di Fontein. E di sinku paso ta pa konektá Fontein na un maneho i rekursonan. Aki na Boneiru sèmper na e punto aki kos ta bai robes. Bon èhèmpel ta e enkuesta ku gobièrnu kier kuminsá, aparentemente sin a tuma desishon riba un maneho integral i sin aloká e fondonan nesesario.
Fountein no mester ta un proyekto separá. E vishon pa futuro mester ta integrá den planifikashon di área, maneho kultural, desaroyo di turismo i maneho di naturalesa. I mester tin un presupuesto struktural disponibel – pa medio di rekursonan di OLB, pero tambe ku sosten di fondonan di pafó.
E último proseso mester ta unu kaminda ta gobièrnu i e komunidat ta protehá i manehá huntu i pone naturalesa i kultura den balansa ku otro. E diseño i uso final di Fontein mester wòrdu hasí kuidadosamente, den kolaborashon ku komunidat.
Traha reglanan di maneho huntu, por ehèmpel sierto organisashonnan den komunidat tuma responsabilidat pa konservashon i maneho di e área.
Fontein no ta un blachi blanku pa yena ku ideanan eksterno. E ta un lugá yen di nifikashon, siñando nos tokante ken nos ta, di unda nos ta bini – i kon nos por sigui padilanti huntu. E bos di nos komunidat mester ta liderando den esaki. No un biaha, pero bes tras bes.
FUENTE: WILLEM CECILIA

GIPHY App Key not set. Please check settings