PA UN BONEIRU MAS SIGUR: MESTER DI INSTITUSHONNAN MAS FUERTE, I MAS KORDINASHON LOKAL

Kralendijk,- E suseso trágiko durante un evento lokal den kua un hóben boneriano a pèrdè su bida a shòk nos komunidat profundamente.

Ademas di e sufrimentu personal, e insidente a revelá tambe un realidat atministrativo doloroso: deklarashonnan kontradiktorio, responsabilidatnan ku no ta masha kla i un kordinashon konhuntu lokal ousente. E konfiansa di e pueblo boneriano den e gobièrnunan lokal i di Hulanda – den tur su eskalónnan –  visiblemente ta degradá.

Komo Plataforma Boneiru Nobo i Mas Outónomo (PBNO), nos ta deklará ku esaki no ta un insidente riba su mes, pero un problema struktural di forsa institushonal insufisiente i podernan di outoridat fragmentá. I esei no ta exklusivamente responsabilidat di e gobièrno lokal. Al fin i al kabo, gobièrnu sentral hulandes ta ko-goberná Boneiru, pa medio di entre otro e gezaghèber (na nòmber di Rei), e servisionan di e gobièrnu nashonal dominá bou di e nòmber RCN, i e kuadro hurídiko for di Hulanda Oropeo.

Boneiru ta un entidat públiko di Hulanda for di 2010. Esaki ta nifiká ku gobernashon di e isla formalmente ta den man di konseho ehekutivo i e konseho insular di Boneiru, pero ku gobièrnu nashonal tambe ta karga ko-responsabilidat direkto, ku su mes supervisornan, servisionan nashonal i strukturanan di outoridat. Den e konteksto kompartí aki, ta esensial pa no tin burakunan atministrativo – sigur ku nò ora ta trata di seguridat, hubentut i òrdu públiko.

P’esei lo ta inkorekto i inhustu pa pone tur responsabilidat riba kolegio ehekutivo òf konseho insular. Al fin i al kabo, nan ta aktua denter di kuadro i strukturanan den kua e direkshon i podernan di autoridat final ta parsialmente den man di Den Haag.

Loke nos ta mira awor ta ku niun hende – lokal òf nashonal – ta tuma responsabilidat ku ta kla i raspá. Polis y Brantwer ta parse ku solamente ta duna konseho.

E gezaghèber ta mustra riba proseduranan. E organisador ta pretendé di a kumpli ku e reglanan i ta yora ku nan ta wòrdu ataká inhustamente.

Pero niun kaminda nos no ta mira un di gobièrnunan ku ta bisa: “Nos ta karga e responsabilidat final.” I ta eksaktamente esaki ta kibra e konfiansa ku mester tin.

Ta p’esei ta nesesario pa nos traha riba:

• Institushonnan lokal mas fuerte ku ta outorisá i kapas pa implementá maneho lokal, inkluyendo supervishon i mantenshon;
• Kompartishon hopi kla di responsabilidatnan entre gobièrnu lokal i gobièrnu nashonal, den kua podernan di autoridat no solamente ta wòrdu kompartí, pero tambe ta wòrdu kordiná efektivamente;
• Un gezaghèber ku aktivamente ta fungi komo regisor di seguridat i ínteresnan públiko, i no solamente pa duna konseho;
• Fortifikashon di transparensia demokrátiko, pa e pueblo boneriano sa ken ta responsabel pa kiko.

Un pueblo ku ta konfundí tokante ken ta goberná outomátikamente ta bira mas sospechoso di su gobièrnu. Nos no ke un sosiedat den kua residentenan mester puntra nan mes si polis, kolegio ehekutivo, RCN òf gezaghèber ta kompetente. Boneiru meresé un gobièrnu den kua direkshon, responsabilidat i transparensia ta kana man den man – i den kua tur nivel di gobernashon enbolbí ta tuma nan ròl na serio.

E kompromiso pa mas outonomia ta bai man den man ku e demanda pa mihó gobernashon – na tur nivel. Mas outodeterminashon ta nifiká no solamente espasio polítiko, pero tambe institútonan fuerte. I esei ta kuminsá ku rekonosé unda e sistema ta fayando, i ken ta responsabel pa esei: tantu lokalmente komo nashonalmente. P’esei Plataforma Boneiru Nobo i Mas Outónomo ta boga pa un revishon atministrativo amplio, den kua siguridat, direkshon i konfiansa ta sentral. Futuro di Boneiru ta sintá den nos mes man – pero solamente si e mannan ei ta bon ekipá, i no ta wòrdu strobá dor di podernan di outoridat dividí i ku no ta mashá kla.

Pasobra autonomia sin institushonnan fuerte ta manera un bandera sin un masta.

Di parti di PBNO,

FUENTE: DR. WILLLEM A. CECILIA

NEDERLANDS:

VOOR EEN VEILIGER BONAIRE: STERKERE INSTITUTIES, MEER LOKALE REGIE

Kralendijk,- De tragische gebeurtenis tijdens een lokaal evenement waarbij een jonge Bonairiaan het leven verloor, heeft onze gemeenschap diep geschokt.

Naast het persoonlijke leed bracht het incident ook een pijnlijke bestuurlijke realiteit aan het licht: tegenstrijdige verklaringen, onduidelijke verantwoordelijkheden en afwezige regie.

Het vertrouwen van de bevolking in de overheid – in al haar geledingen – brokkelt zichtbaar af.

Als Plataforma Boneiru Nobo i Mas Outónomo stellen wij dat het hier niet gaat om een incident op zichzelf, maar om een structureel probleem van onvoldoende institutionele kracht en versnipperde bevoegdheden. En dat is niet uitsluitend de verantwoordelijkheid van het lokale bestuur.

De Nederlandse rijksoverheid bestuurt Bonaire immers mee, via onder andere de gezaghebber (namens de Koning), de Rijksdiensten en wettelijke kaders vanuit Europees Nederland.

Bonaire is sinds 2010 een openbaar lichaam van Nederland.

Dit betekent dat het bestuur van het eiland formeel ligt bij het lokale bestuurscollege en de eilandsraad, maar dat ook de rijksoverheid rechtstreeks medeverantwoordelijkheid draagt, met eigen toezichthouders, rijksdiensten en gezagstructuren.

In deze gedeelde context is het essentieel dat er geen bestuurlijke gaten vallen – zeker niet wanneer het gaat om veiligheid, jeugd en openbare orde.

Het zou dan ook onjuist en onrechtvaardig zijn om de volledige verantwoordelijkheid bij het bestuurscollege of de eilandsraad te leggen. Zij handelen immers binnen kaders en structuren waarin de uiteindelijke regie en bevoegdheden deels bij Den Haag blijven liggen.

Wat wij nu zien, is dat niemand – lokaal noch rijks – heldere regie voert. Politie en brandweer geven slechts advies. De gezaghebber wijst naar procedures.

De organisator stelt zich op het standpunt dat hij zich aan alle regels heeft gehouden en toont zich ogenschijnlijk verontwaardigd over de kritiek die hij heeft ontvangen. Maar nergens zien we een overheid die zegt: “Wij dragen de eindverantwoordelijkheid.” En dat is precies waar het vertrouwen breekt.

Daarom is het noodzakelijk dat we werk maken van:

• Sterkere lokale instituties die bevoegd en capabel zijn om lokaal beleid te voeren, inclusief toezicht en handhaving;
• Heldere verantwoordelijkheidsverdeling tussen lokaal bestuur en rijksoverheid, waarbij bevoegdheden niet alleen gedeeld worden, maar ook effectief worden gecoördineerd;
• Een gezaghebber die actief optreedt als regisseur van veiligheid en publieke belangen, niet enkel als doorgever van adviezen;
• Versterking van democratische transparantie, zodat de bevolking weet wie waarvoor verantwoordelijk is.

Een bevolking die verward is over wie bestuurt, raakt vervreemd van haar bestuur. Wij willen geen samenleving waar inwoners zich moeten afvragen of de politie, het bestuurscollege, de Rijksdienst Caribisch Nederland of de gezaghebber bevoegd is. Bonaire verdient een bestuur waarin regie, verantwoordelijkheid en transparantie hand in hand gaan – en waarin álle betrokken overheidslagen hun rol serieus nemen.

De inzet voor meer autonomie gaat hand in hand met de eis tot beter bestuur – op alle niveaus. Meer zelfbeschikking betekent niet alleen politieke ruimte, maar ook institutionele weerbaarheid. En dat begint met erkennen waar het systeem hapert, en wie daarvoor verantwoordelijk is: zowel lokaal als rijksbestuurlijk.

Plataforma Boneiru Nobo i Mas Outónomo roept daarom op tot een brede bestuurlijke herziening, waarbij veiligheid, regie en vertrouwen centraal staan. De toekomst van Bonaire ligt in eigen handen – maar alleen als die handen goed zijn toegerust, en niet gebonden zijn door verdeeld gezag en onduidelijke bevoegdheden.

Want autonomie zonder sterke instituties is een vlag zonder mast.

Namens PBNO,