in

E PROPAGANDA DI WILLEM A. CECILIA, EKS GRIFFIER DI BONEIRU, TA SUAK E DERECHO DI OUTODETERMINASHON DI BONEIRU.

 Kralendijk,- E Organisashon di Derecho Humano di Boneiru, Bonaire Human Rights Organization (BHRO), ta refutá e karta publiká resien di Doktor Willem A. Cecilia di un forma firme basá riba echo.

BHRO ta rekonfirmá su mishon: buska hustisia, outodeterminashon i restorashon di demokrasia pa pueblo di Boneiru konforme derecho i lei internashonal.

Doktor Cecilia, eks Griffier di Boneiru i sustituto polítiko di e grupo status quo ku a sufri un derota abrumador den e referèndem di 2015, ta sigui ninga echonan ku ta bon dokumentá, mustrando asina bon kla ku e ta kontra derechonan fundamental di e pueblo di Boneiru. Su defensa emoshonal di su eks hefe, eks gezaghebber Edison Rijna, kende su historia ta inkluí akusashonnan serio di korupshon i kontroversia, ta suak ainda mas kualke pretenshon di imparsialidat òf kredibilidat di Doktor Cecilia (wak dokumentashon athunto).

1.  Fuentenan opsoleto ta ignorá desaroyonan promé ku 2010

Doktor Cecilia su konfiansa i dependensia den e análisis di Doktor S. Hellebrink di 2007, ta ignorá eventonan mas krítiko ku a sigui, inkluyendo aneksashon ilegal di Boneiru riba 10 di òktober 2010. E ta ignorá echonan klave tokante e status konstitushonal ku Hulanda a imponé riba Boneiru, sin konsentimentu liber i informá di e boneriano. Manera profesor René Soons i Charlotte Duijff a señalá den The Dissolution of the Netherlands Antilles (2011): “Spesialmente integrashon di e islanan Boneiru, Saba i Sint Eustatius [den Hulanda] ta lanta pregunta ku si e [islanan akí su] status aktual ta kuadra ku leinan internashonal i relevansia kontinuo dje derecho di outodeterminashon.”

2.  Ningun referèndem liber òf hustu den 2010

Kontrario na deklarashonnan di Doktor Cecilia, no tabatin un mandato demokrátiko pa e status aktual di Boneiru. Funshonarionan no eligí a opstakulisá aktivamente e proseso dje referèndem di 2010. Ta prohibí lubidá ku entre e funshonarionan no eligí ei tabata tambe gezaghebber Thodé i gobernador Goedgedrag. A ninga bonerianonan nan derecho legítimo di vota riba nan futuro polítiko.

E eksperto di dekolonisashon di Nashonnan Uní (NU), Doktor Carlyle Corbin, a dokumentá e violashon akí den su artíkulo legal di 2010, Self-Determination or Annexation? The Case of Bonaire, ku a konkluí ku e proseso a kontradesí ku normanan hurídiko internashonal.

3.  Ekspertonan ta konfirmá ilegalidat di e status di Boneiru

E rapòrt final di e Komishon di Referèndem di 2010, presidí pa Doktor Douwe A. A. Boersema,

a enfatisá fayonan grave: “E proseso no a logra realisá un ehersisio kla òf legítimo di outodeterminashon, lagando preguntanan sin kontesta relashoná ku futuro polítiko di Boneiru i boluntat di su hendenan.”

E rapòrt Nunc Aunt Numquam (2014), presidí pa Sr. Eugene Abdul, a konfirmá ku outodeterminashon ta fundamental pa futuro demokrátiko di Boneiru i a enfatisá e deber legal di Hulanda pa respetá i fasilitá e derecho akí. Minister Plasterk a ripití e posishon akí den un karta di 2014, rekonosiendo e derecho sagrá di Boneiru riba outodeterminashon.

Di manera similar, e Evaluashon Den Ki Grado Boneiru Tin Propio-Gobernashon di 2020, realisá dor di e Proyekto di Estudio di Dependensia a konkluí: “E estado aktual di Boneiru no ta reflehá un propio-goberrnashon sino un forma moderno di gobièrnu kolonial ku, apesar di ta ilegal segun derecho i lei internashonal, ta persistí pa e dinámika di poder prevalesé riba prinsipionan di hustisia.”

4.   Bèk riba e Lista di Teritorionan-Sin-Propio-Gobernashon di NU bou di Artíkulo 73 ta legalmente hustifiká

Ta inkorekto pa pretendé ku Boneiru no por bai bèk riba Lista di Teritorionan-Sin-PropioGobernashon. E Factsheet sientífiko di 2022 tokante Artíkulo 73 dje profesornan hulandes Hoogers, Veenendaal i Oostindie ta afirmá: “Ningun otro estado a keda librá di e deber di informá, konforme artíkulo 73, sin ku Asamblea General a konfirmá pleno propio-gobernashon.” Esaki ta konfirmá ku e aserkamentu aktual di Hulanda ta violá prosedernan di NU i normanan internashonal.

5.  Nos mishon ta reflehá bos di pueblo

Den e referèndem di 2015, 66% dje bonerianonan a rechasá e status konstitushonal ku Hulanda a imponé. Si bo ta ignorá e resultado akí i bo ta bagatelisá yamamentu pa dekolonisashon komo “sensashonalismo”, bo ta nenga boluntat demokrátiko dje pueblo. Enfrentá poder ku bèrdat, no ta nifiká krea bochincha; ta un obligashon moral.

6. Hustisia klimatológiko i kultural ta dependé di outodeterminashon.

No por atendé desafionan ambiental sin outonomia polítiko. Hustisia klimatológiko ta rekerí propio-gobernashon, kontrol hustu di rekurso i igualdat di posishon den negosiashonnan global, no e estado kontinuo di dependensia. Nos preokupashon pa ku pèrdida di kultura i kambionan demográfiko, ta basá riba evidensia i eksperensia di tur dia.

Si bo ninga ku algu ta real, esei no ta kita e realidat.

Nunka a duna e pueblo di Boneiru un oportunidat hustu pa ehersé su derecho di outodeterminashon. Na lugá di esei, e pueblo a enfrentá un aneksashon silensioso, pèrdida di demokrasia i desigualdat kresiente. Nos ta pidi na CARICOM, Nashonnan Uní i komunidat internashonal, pa rekonosé e inhustisia akí i apoyá inklushon di Boneiru komo teritorio sinpropio-gobernashon bou di Artíkulo 73 di e Karta Magna di Nashonnan Uní.

Rais di nos demanda no ta den divishon òf emoshon, sino den echo, derecho, lei i hustisia.

FUENTE: BONAIRE HUMAN RIGHTS ORGANIZATION

What do you think?

Written by Redakshon

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

GIPHY App Key not set. Please check settings

KOLEGIO EHEKUTIVO TA PRESENTÁ PLANNAN PA SUPERVISHON I MANTENSHON DI LEI.

KUIDO I HUBENTUT HULANDA KARIBENSE TA PONE MAYORNAN DI KRIANSA DEN SPÒTLAIT KU AKTIVIDATNAN SPESIAL.