KEN TA…? – E BERDAT DIFERENTRE DI BONEIRU

Kralendijk,-  búskeda di e berdat diferentre di Boneiru, pa medio di deskubrimentu di storianan di famia, bario i isla

Ku preguntanan manera: Kua ta famianan ku por haña bèk den registro di katibu? Den bo famia ainda tin historia i kantikanan tokante e pasado di sklabitut? Kon bo famia a yega Boneiru? Ken ta un ‘Boneriano di bèrdat’? Kiko ta e historia di e bario kaminda bo ta biba? Bo bario tin opheto ku ta sirbi komo un rekuerdo di sklabitut? Ki funshon e tabatin i kiko su funshon ta awor?

Ku un tim di dosente entusiasmá di SGB, e proyekto aki lo laga studiantenan di SGB pone atenshon i buska informashon riba nan identidat, bario i isla. Nos ta deseá pa por haña bèk e historia ku ta pèrdí of skondí. Esaki lo duna pasado un karakter diferente. E studiantenan ta bai deskubri e ‘berdat diferente’ tokante famianan, edifisionan i susesonan. Nos ta spera ku esaki lo krese e konosementu di e studiantenan tokante e historia ku nan ta kargando. E historia di mayornan i antepasadonan ta determiná ‘ken bo ta’.

E proyekto aki ‘Ken ta…?’  ta trata na duna un base fuerte na e studiantenan Boneriano pa komprondé i apresia tur parti di nan identidad.

DESKUBRIMENTU
“Wil men de valse voorstelling in ’de geschiedenis’ ontmaskeren, dan zullen echter vele van de onbeschreven ‘feiten’ in de schijnwerper moeten worden geplaatst.”

Waldo Heilbron ta introdusí e termino ‘deskubrimentu’ den su buki: ‘De toekomst van het verleden’ (2024),

FAWAKA
Den yüni e tim di dosente a risibí un treinen di Fawaka Ondernemersschool tokante e efekto ku e temporada di sklabitut tin awe. Banda di esaki, nan a haña un pakete di lès di historia inspirativo, titulá: ‘10x Meer Geschiedenis’ tokante sierto susesonan importante den historia ku sistimatikamente a keda silensiá. Por usa e lèsnan aki den e materia di ‘Suidadania Mundial’ ku diferente ehèmpel práktiko. Ta bai pa laga studiantenan konta nan ‘mes historia’ dor di investigá e konekshon di nan mes famia, komunidat i isla. Entre otro tópikonan manera idioma, religion, músika i maneranan di pensa.

UN HISTORIA FALSU
E kasnan di katibu di Boneiru ku ainda ta presente for di 1850 ta un bon ehèmpel kon rekordamentu di e di dos siglo di periodo di sklabitut (1650-1850) ta keda lubidá i no kontá. E kasnan ta manera un ‘testigu mudo’ ku ta konta solamente ‘algu chikitu’ di e historia di sklabitut na Boneiru den e último 13 aña promé ku abolishon di sklabitut na aña 1863. Pues e kasnan aki ta sirbi komo un ehèmpel di ‘un historia falsu’.

META DI E PROYEKTO
Te ku awe, pa un gran parti, e historia di Boneiru ta deskribí for di un perspektiva euroséntriko. Nos ke pa e studiantenan investigá i buska e ‘historia diferente’. Dor di laga nan hasi preguntanan fundamental ku por krea un bista nobo, ku un ‘perspektiva múltiple’.

PLAN

Dia 15 di desèmber lo habri un eksibishon den museo Terramar ku e deskubrimentunan mas importante ku e studiantenan di SGB a entregá. E eksibishon lo ta habrí pa algun siman sin gastu mará n’e, ku akseso pa tur habitanten di Boneiru.

FUENTE:FUHIKUBO/LIVE99FM

NEDERLANDS:

KEN TA…?     –  DE ANDERE WAARHEID VAN BONAIRE.

Kralendijk,- Een zoektocht naar de andere waarheid van bonaire, door de familie-, wijk- en eilandverhalen te ontsluieren.

Met vragen als: Wiens familienaam is terug te vinden in de slavenregisters? Bestaan in jouw familie nog verhalen en liederen over het slavernijverleden? Hoe is jouw familie op Bonaire terecht gekomen? Wanneer ben je een ‘echte’ Bonairiaan? Wat is het geschiedenis verhaal van de wijk waarin je woont? Welke stille getuigen kent de wijk die herinneren aan het slavernijverleden? Welke functie had dit gebouw en heeft het nu?

Met een enthousiast SGB-docententeam gaat het lesproject bij SGB-scholieren aandacht vragen over hun identiteit, hun wijk en hun eiland. We hopen een verloren en/of aan het zicht onttrokken verleden terug te vinden. Dit zal het verleden een ander karakter geven. De scholieren gaan de ‘andere waarheid’ over families, gebeurtenissen en gebouwen bloot leggen. We hopen hiermee het bewustzijn van de scholieren te vergroten over het feit dat ze die geschiedenis met zich meedragen. De geschiedenis van ouders en voorouders bepaalt immers ‘wie jij bent’. 

Dit lesproject ‘Ken ta…?’ tracht een sterke basis te geven aan de Bonairiaanse scholieren om alle delen van hun identiteit te begrijpen en te koesteren.

ONTSLUIERING

“Wil men de valse voorstelling in ’de geschiedenis’ ontmaskeren, dan zullen echter vele van de onbeschreven ‘feiten’ in de schijnwerper moeten worden geplaatst.”

Aldus Waldo Heilbron in: ‘De toekomst van het verleden’ (2024). Hij introduceert hiervoor de veelzeggende term ‘ontsluiering’. 

FAWAKA

Het docententeam heeft in juni een training van Fawaka Ondernemesschool gevolgd over de doorwerking van het slavernijverleden. Daarnaast hebben ze ook het inspirerende geschiedenislespakket ontvangen met de titel: ‘10x Meer Geschiedenis’ over ‘het systematisch verzwijgen’ van belangrijke historische gebeurtenissen.  Deze lessen zijn te gebruiken bij het vak Wereldburgerschap met allerlei praktische voorbeelden. Het gaat erom de scholieren hun ‘eigen verhaal’ te laten vertellen door verbondenheid van eigen familie, wijk en eiland met immateriële zaken als taal, religie, muziek en manieren van denken te laten onderzoeken.

EEN VALSE GESCHIEDENIS

De nog aanwezige ‘slavenhutjes’ uit 1850 zijn een goed voorbeeld van hoe herinneringen aan de twee eeuwen slavernijperiode ervoor (1650-1850) kunnen worden ‘vergeten’ en verzwegen tot op de dag van vandaag.

De hutjes vertellen als ‘stille getuige’ enkel iets van de slavernijgeschiedenis op Bonaire in haar laatste 13 jaar voor de afschaffing in 1863. De hutjes zijn hierdoor te omschrijven als een voorbeeld van ‘een valse geschiedenis’.

DOEL VAN HET PROJECT

Tot op heden is de geschiedenis over Bonaire grotendeels vanuit eurocentrisme beschreven, wij willen dat de scholieren op onderzoek gaan naar het persoonlijke ’andere-verhaal’ in hun familie, hun wijk en/of hun eiland. Door de scholieren fundamentele vragen te laten stellen die een nieuw licht kunnen doen schijnen, vanuit een ‘meervoudig perspectief’.

PLANNING

Op 15 december zal in het Terramar Museum de tentoonstelling worden geopend met de meest belangwekkende vondsten die de SGB-scholieren hebben aangeleverd. De tentoonstelling zal voor enkele weken voor alle eilandbewoners gratis toegankelijk zijn.