KRIABON TA PIDI KOPERASHON PA UN MANEHO DI AGRIKULTURA HUSTU I EFEKTIVO: “INVERTÍ DEN 500 KUNUKERONAN EKSISTENTE, NO SOLAMENTE DEN UN PROYEKTO”

Kralendijk – E Asosashon Koperativo di Agrikultura ‘KRIABON’, ku ta representá mas ku 500 kunukeronan lokal, ta hasi un apelashon urgente pero konstruktivo na gobièrnu pa hasi e maneho di  agrikultura mas amplio i inklusivo.

Miéntras ku e isla ta dependé ainda pa 98% di importashon di kuminda, Kriabon ta mira oportunidatnan signifikante pa traha ku gobièrnu pa konstruí un sistema di kuminda lokal mas fuerte i resiliente.

Kriabon a tuma nota di e komunikado di prensa di gobièrnu resien tokante e proyekto riba tereno di LVV, ku a sali den korantnan hulandes i papiamentu. Miéntras ku e inisiativa ta destiná pa stimulá produkshon di kuminda lokal, Kriabon ta señalá ku e proyekto aktualmente ta risibí mayoria di e finansiamentu disponibel. Na mes momentu, Boneiru tin sentenáres di kunukeronan eksistente ku ta aktivo riba nan propio tereno pa dékadanan i por oumentá nan produkshon mesora ku sosten dirigí. Kriabon ta enfatisá ku e ret amplio i desentralisá aki di kunukeronan eksperensiá ta hunga un ròl vital den seguridat di kuminda di Boneiru—bou di e kondishon ku nan ta kompletamente inkluí den e maneho.

“Nos miembronan ta kla pa produsí mas. Nan tin e tereno, e konosementu i e motivashon,” Reginald R. Dortalina, presidente di Kriabon ta bisa. “Nos no ta pidi pa un trato preferensial, pero pa un maneho husto y balansá ku tambe ta inkluí agrikultornan eksistente. E proyekto di LVV por ta balioso, pero e no mester ta e úniko proyekto ku ta haya atenshon i rekursonan.”

Kriabon ta enfatisá ku kolaborashon ta klave. E koperativa ta mira oportunidatnan pa konektá e proyekto LVV i e sektor agrikultural eksistente, di manera ku konosementu, eksperensia, i rekursonan ta reforsá otro. Agrikultornan tambe ta mustra riba nesesidatnan práktiko manera akseso na teknologia di awa, infrastruktura, i sosten riba nan propio tereno—nesesidatnan ku por kontribuí direktamente na kresementu sostenibel. P’esei Kriabon ta proponé lo siguiente na gobièrnu:

1. Trato igual: Un supsidio struktural pa Kriabon, komparábel ku loke un otro koperativa, Piskabon, ta risibí, pa asina e organisashon por sigui sostené su miembronan efektivamente.

• Sosten direkto: Invershonnan dirigí den e mas ku 500 kunukeronan eksistente, enfoká riba solushonnan di awa, infrastruktura i materialnan riba nan propio tereno.

• Rekonosementu i kolaborashon: probechá di e struktura koperativo eksistente di Kriabon komo un partner serio den fortalesé produkshon di kuminda lokal.

“Seguridat di kuminda pa Boneiru no ta kuminsá solamente ku proyektonan nobo, pero spesialmente ku e kunukunan ku ta alimentá e isla pa generashonnan,” Dortalina ta bisa. “Nos ke traha huntu pa un futuro den kua tur kunukeronan, tantu nobo komo eksistente, ta hunga un ròl kompletu.”

Tokante Kriabon:

E Asosashon Koperativa di Agríkultura ‘Kriabon’ ta e koperativa di kunukeronan di mas grandi na Boneiru, sosteniendo mas ku 500 miembro ku ta dediká na produkshon di kuminda lokal, sostenibilidat, i preservashon di tradishonnan agri-kultural di e isla.

Den Kriabon su plan di trabou anual di 2025 ta inkluí lo siguiente:

VISHON:

Pa logra e ophetivonan di Kriabon ku rèspèt pa medio ambiente dor di suministrá e produktonan di kalidat di mas haltu ku máksimo garantia i pagabilidat pa su miembronan i klientenan, sostené pa e servisionan i guia ku ta forma e fundeshi di konfiansa den Kriabon.

MISHON:

Komo koperativa, Kriabon su mishon ta pa dirigí tur aktividat denter di e sektor agrikultural: krio di bestia, desaroyo di kunuku, i benta di produktonan agri-alimentario. Di e manera aki, Kriabon tin komo meta pa kontribuí na oumento di oportunidatnan di trabou, redukshon di dependensia riba importashon, i un mihó Boneiru, miéntras e ta rekonosé i kumpli kompletamente ku su responsabilidatnan ekológiko i sosial.

Kriabon tabata aktivo komo un inisiativa koperativo pa aproksimádamente sinku aña promé ku  a establesé su mes formalmente. Riba 21 di sèptèmber 1987 e statutonan di e asosashon a keda registrá ofisialmente dor di notario Knuf na Boneiru.

E statutonan di e koperativa

ta stipulá ku:

1. Ophetivo Prinsipal

E koperativa tin komo meta pa kumpli ku e nesesidatnan material di su miembronan. Esaki ta wòrdu alkansá pa medio di akuerdonan di afiliashon ku miembronan, dirigí riba promoshon i desaroyá e sektor agríkula, partikularmente den prosesamentu i benta di produktonan agríkula

• Ophetivonan Adishonal

Banda di esaki e statutonan ta stipulá ku e koperativa tin komo meta tambe pa:

1. Desaroyo Sostenibel:

E desaroyo duradero di e sektor di agrikultura na Boneiru.

• Stimulashon i Informashon:

E stimulashon i promoshon di kultivo, prosesamentu i uso di produktonan agríkula, inkluyendo dor di duna informashon, konseho i sosten.

• Investigashon i Fasilidatnan:

Hasi investigashon i desaroyá òf manehá fasilidatnan pa e sektor agríkula.

• Kolaborashon i Partisipashon:

E atkisishon i disposishon di partisipashonnan òf otro interesnan den entidatnan hurídiko, kompanianan, i empresanan, sea nan so òf ku otronan, i tambe kolaborashon ku òf (konhuntamente) manehá e entidatnan ei, sèmper si esaki ta kontribuí na e ophetivonan di e koperativa.

FUENTE:KRIABON/LIVE99FM

NEDERLANDS:

KRIABON DOET OPROEP TOT SAMENWERKING VOOR EERLIJK EN EFFECTIEF LANDBOUWBELEID: “INVESTEER IN 500 BESTAANDE BOEREN, NIET ALLEEN IN EÉN PROJECT”

Kralendijk – De Agrarische Coöperatieve Vereniging Kriabon, die meer dan 500 lokale boeren en kunukero’s vertegenwoordigt, doet een dringende maar constructieve oproep aan de overheid om het landbouwbeleid breder en inclusiever vorm te geven.

Terwijl het eiland nog altijd voor 98% afhankelijk is van voedselimport, ziet Kriabon grote kansen om samen met de overheid te bouwen aan een sterker en veerkrachtiger lokaal voedselsysteem.

Kriabon heeft kennisgenomen van het recente persbericht van de overheid over het LVV-project dat in de Nederlandstalige en Papiamentstalige kranten is verschenen. Hoewel het initiatief bedoeld is om de lokale voedselproductie te stimuleren, merkt Kriabon op dat het project momenteel het grootste deel van de beschikbare middelen ontvangt.

Tegelijkertijd beschikt Bonaire over honderden bestaande boeren die al decennialang actief zijn op hun eigen grond en met gerichte ondersteuning onmiddellijk hun productie kunnen vergroten.

Kriabon benadrukt dat juist dit brede, gedecentraliseerde netwerk van ervaren boeren een onmisbare rol speelt in de voedselzekerheid van Bonaire—mits zij volwaardig worden meegenomen in het beleid.

“Onze leden staan klaar om meer te produceren.

Ze hebben de grond, de kennis en de motivatie,” zegt ing. Reginald R. Dortalina, voorzitter van Kriabon. “Wij vragen geen voorkeursbehandeling, maar een eerlijke en evenwichtige aanpak waarbij ook de bestaande boeren worden meegenomen. Het LVV-project kan waardevol zijn, maar het mag niet het enige traject zijn dat aandacht en middelen krijgt.”

Kriabon benadrukt dat samenwerking de sleutel is. De coöperatie ziet mogelijkheden om het LVV-project en de bestaande landbouwsector juist te verbinden, zodat kennis, ervaring en middelen elkaar versterken.

Daarnaast wijzen boeren op praktische behoeften zoals toegang tot watertechnologie, infrastructuur en ondersteuning op hun eigen terrein—behoeften die direct kunnen bijdragen aan duurzame groei.

Kriabon doet daarom de volgende voorstellen aan de overheid:

1. Gelijke behandeling: Een structurele subsidie voor Kriabon, vergelijkbaar met wat een andere coöperatie met name ‘Piskabon’ ontvangt, zodat de organisatie haar leden effectief kan blijven ondersteunen.
2. Directe ondersteuning: Gerichte investeringen in de meer dan 500 bestaande boeren, met aandacht voor wateroplossingen, infrastructuur en materiaal op eigen grond.
3. Erkenning en samenwerking: Het benutten van de bestaande coöperatieve structuur van Kriabon als serieuze partner bij het versterken van de lokale voedselproductie.

“Voedselzekerheid voor Bonaire begint niet alleen op nieuwe projecten, maar vooral op de kunuku’s die al generaties lang het eiland voeden,” aldus Dortalina. “Wij willen samenwerken aan een toekomst waarin alle boeren, nieuwe én bestaande, een volwaardige rol spelen.”

Over Kriabon:
De Agrarische Coöperatieve Vereniging Kriabon is de grootste boerencoöperatie op Bonaire en ondersteunt meer dan 500 leden die zich inzetten voor lokale voedselproductie, duurzaamheid en het behoud van de agrarische tradities van het eiland.

In het jaarwerkplan 2025 van Kriabon is het volgende opgenomen:

VISIE:
Het realiseren van de doelstellingen van Kriabon met respect voor het milieu, door producten van de hoogste kwaliteit te leveren met maximale garantie en betaalbaarheid voor haar leden en klanten, ondersteund door dienstverlening en begeleiding die het fundament vormen van het vertrouwen in Kriabon.

MISSIE:
Kriabon, als coöperatie, heeft de taak om leiding te geven aan alle activiteiten binnen de agrarische sector: veeteelt, ontwikkeling van kunuku’s en de verkoop van agro-voedingsproducten. Op deze wijze wil Kriabon bijdragen aan meer arbeidskansen, minder afhankelijkheid van import en een beter Bonaire, terwijl zij daarbij haar ecologische en sociale verantwoordelijkheid volledig erkent en vervult.

Kriabon was reeds ongeveer drie jaar actief als coöperatief initiatief voordat de formele oprichtingsstappen werden gezet. Op 21 september 1987 zijn de statuten van de vereniging officieel vastgelegd door notarisMr. Alfred Paul Knufop Bonaire.

De statuten van de coöperatie bepalen dat:

1. Hoofddoel
   De coöperatie tot doel heeft te voorzien in de materiële behoeften van haar leden. Dit gebeurt door middel van aansluitingsovereenkomsten met de leden, gericht op het bevorderen en ontwikkelen van de agrarische sector, in het bijzonder op het gebied van de verwerking en verkoop van agrarische producten.

• Aanvullende Doelen
  Daarnaast bepalen de statuten dat de coöperatie mede tot doel heeft:

1. Duurzame ontwikkeling:
   Het duurzaam ontwikkelen van de agrarische sector op Bonaire.

• Stimulering en voorlichting:
  Het stimuleren en bevorderen van teelt, verwerking en gebruik van agrarische producten, onder meer door het verstrekken van voorlichting, advies en ondersteuning.

• Onderzoek en voorzieningen:
  Het verrichten van onderzoek en het ontwikkelen of beheren van voorzieningen ten behoeve van de agrarische sector.

• Samenwerking en deelnemingen:
  Het – al dan niet samen met anderen – verwerven en vervreemden van deelnemingen of andere belangen in rechtspersonen, vennootschappen en ondernemingen, evenals het samenwerken met of het (mede)besturen daarvan, voor zover dit bijdraagt aan de doelstellingen van de coöperatie.