HUNTU PA UN BONEIRU RESILIENTE PA KLIMA: A PRESENTÁ INTENSHON DI KLIMA

Kralendijk – Dia 15 di òktober último den Corallium Hotel a presentá e Intenshon di Klima Boneiru na habitantenan i interesadonan.

E presentashon tabata na enkargo di sr Oleana, presidente, i sr Alders, miembro di e grupo di proyekto Mesa di Klima Boneiru. E intenshon akí, den kua a inkluí ocho ambishon sentral di klima, ta marka un logro importante den e proseso na kaminda pa un Boneiru resiliente pa klima i sostenibel.

E ambishonnan di klima ta sirbi komo un kuadro di duna direkshon pa tur hende na nos isla – for di siudadanonan i empresanan te organisashonnan sosial i gobièrnunan. Nan ta ilustrá kiko ta nesesario pa mantené nos isla habitabel den un klima ku ta kambiando.

Realisashon di e Intenshon di Klima ta algu spesial: e ta un proseso realmente ‘bottom up’, alimentá pa konosementu i preokupashon di nos komunidat boneriano. Entre luna di mart i luna di sèptèmber 2025 desénas di kòmbersashon di mesa di klima a tuma lugá, ku kontribushon di entre otro habitantenan for di diferente bario, studiantenan, empleadonan públiko, piskadónan i empresarionan.

Ocho Ambishon di Klima pa Boneiru

E Intenshon di Klima ta menshoná ocho ambishon ku ta duna direkshon na adaptashon na klima i mitigashon di klima na nos isla. A ordená esakinan segun tres nivel: kondishonnan básiko, temanan konkreto i e resultado deseá.

Kondishonnan básiko: kolaborashon i konosementu

Kolaborashon – Fortifiká kolaborashon entre siudadanonan, organisashonnan, empresanan i gobièrnunan, ku atenshon pa sosten i diferensianan sosial ekonómiko.

Konosementu – Oumentá konosementu i konsientisashon tokante kambio di klima i kon tur hende por kontribuí na un isla habitabel, tambe a base di konosementu tradishonal.

Temanan di aktuashon

Awa – Anda na un manera inteligente ku awa: kolekshon, reuso, i protekshon di kalidat di awa.

Siguridat di kuminda – Fortifiká produkshon lokal di kuminda i stimulá inovashon i inisiativanan riba eskala chikitu.

Maneho di naturalesa – Restorashon i protekshon di áreanan di naturalesa, vegetashon i ref di koral.

Patrimonio kultural – Protehá patrimonio tantu tangibel komo intangibel kontra efekto di klima.

Siguridat di energia – Sòru pa energia konfiabel, pagabel i sostenibel pa tur habitante.

Resultado

Bienestar – Mehorashon di bienestar general di nos poblashon, pa medio di protekshon di salú, siguridat, siguridat di eksistensia i ekonomia turístiko. Pensa riba limitashon di strès di kalor, daño debí na wer ekstremo i plamamentu di malesa manera dengue.

Nolly Oleana, presidente di Mesa di Klima Boneiru, a ekspresá su apresio durante e enkuentro:

‘Mi ke gradisí tur hende pa nan kontribushonnan balioso na e proseso akí. Boso enbolbimentu ta krusial. E Intenshon di Klima ta di i pa Boneiru. Huntu nos ta edifiká un base fuerte pa e maneho di klima di futuro.’

Durante e enkuentro, e presentenan a sostené e intenshon di klima pa medio di firma esaki na e sitio ei mes. Pa esunnan ku no por tabata presente, e posibilidat ta keda eksistí pa firma e intenshon di klima online. Parti abou di e informe akí e lenk pa firma online ta disponibel.

E intenshon ta forma un paso intermedio importante den direkshon di e Plan di Klima Boneiru, ku na aña 2026 ta keda presentá na Entidat Públiko Boneiru. E plan akí lo duna elaborashon mas aleu na e ambishonnan i nan kontinuashon.

Diputado Clark Abraham a sera e enkuentro i den su palabra final el a aksentuá kon importante e ehekushon ta, ku ta sigui despues di entrega di e Plan di Klima den e promé kuartal di aña 2026.

E Intenshon di Klima i e posibilidat pa firma esaki online, ta disponibel via:       

https://forms.gle/KTEkFmAETGXtgu6cA

FUENTE: OLB/LIVE99FM

NEDERLANDS:

SAMEN VOOR EEN KLIMAATBESTENDIG BONAIRE: KLIMAATINTENTIE GEPRESENTEERD

Kralendijk – Op 15 oktober jl. is in het Corallium Hotel de Klimaatintentie Bonaire gepresenteerd aan inwoners en belanghebbenden.

De presentatie werd gegeven door dhr Oleana Voorzitter en dhr Alders, lid van de projectgroep Klimaattafel Bonaire. Deze intentie, waarin acht centrale klimaatambities zijn opgenomen, markeert een belangrijke mijlpaal in het proces naar een klimaatbestendig en duurzaam Bonaire.

De klimaatambities dienen als een richtinggevend kader voor iedereen op het eiland – van burgers en bedrijven tot maatschappelijke organisaties en overheden. Ze geven weer wat er nodig is om het eiland leefbaar te houden in een veranderend klimaat.

De totstandkoming van de Klimaatintentie is bijzonder: het is een echt ‘bottom-up’-proces, gevoed door inzichten en zorgen van de Bonairiaanse gemeenschap. Tussen maart en september 2025 vonden er tientallen klimaattafelgesprekken plaats, met bijdragen van onder meer inwoners uit verschillende wijken, scholieren, ambtenaren, boeren, vissers en ondernemers.

Acht Klimaatambities voor Bonaire

De Klimaatintentie benoemt acht ambities die richting geven aan klimaatadaptatie en -mitigatie op het eiland. Deze zijn geordend langs drie niveaus: randvoorwaarden, concrete thema’s en de gewenste uitkomst.

Randvoorwaarden: samenwerking en kennis

Samenwerking – Versterken van samenwerking tussen burgers, organisaties, bedrijven en overheden, met aandacht voor draagvlak en sociaaleconomische verschillen.

Kennis – Vergroten van kennis en bewustwording over klimaatverandering en hoe iedereen kan bijdragen aan een leefbaar eiland, ook op basis van traditionele inzichten.

Thema’s van handelen

 Water – Slim omgaan met water: opvang, hergebruik, en bescherming van waterkwaliteit.
 Voedselzekerheid – Versterken van lokale voedselproductie en stimuleren van innovatie en kleinschalige initiatieven.

 Natuurbeheer – Herstel en bescherming van natuurgebieden, vegetatie en koraalriffen.
 Cultureel erfgoed – Beschermen van zowel tastbaar als immaterieel erfgoed tegen klimaateffecten.
 Energiezekerheid – Zorgen voor betrouwbare, betaalbare en duurzame energie voor alle inwoners.

Uitkomst

 Welzijn – Verbetering van het algehele welzijn van de bevolking, via bescherming van gezondheid, veiligheid, bestaanszekerheid en de toeristische economie. Denk aan het beperken van hittestress, schade door extreem weer en de verspreiding van ziektes zoals dengue.

Nolly Oleana, voorzitter van de Klimaattafel Bonaire, sprak tijdens de bijeenkomst zijn waardering uit:

“Ik wil iedereen bedanken voor de waardevolle bijdragen aan dit proces. Uw betrokkenheid is cruciaal. De Klimaatintentie is van én voor Bonaire. Samen bouwen we aan een sterke basis voor het klimaatbeleid van de toekomst.”

Tijdens de bijeenkomst hebben aanwezigen de klimaatintentie ondersteund door deze ter plekke te ondertekenen. Voor wie er niet bij kon zijn, blijft het mogelijk om online te ondertekenen. Onderaan dit bericht is de link beschikbaar voor de online ondertekening.

De intentie vormt een belangrijke tussenstap richting het Klimaatplan Bonaire, dat in 2026 wordt aangeboden aan het Openbaar Lichaam Bonaire. Dat plan zal verdere uitwerking geven aan de ambities en de opvolging ervan. De bijeenkomst werd afgesloten door gedeputeerde Clark Abraham, die in zijn slotwoord benadrukte hoe belangrijk de uitvoering is, welke volgt na de oplevering van het Klimaatplan in het eerste kwartaal van 2026.

De Klimaatintentie en de mogelijkheid tot online ondertekening zijn beschikbaar via: https://forms.gle/KTEkFmAETGXtgu6cA