in

ARUBA: CAFT: “PROBECHÁ SURPLUS PA PONE E BASE NA ÒRDU”.

Oranjestad – E añanan pasá, Aruba a logra surplusnan presupuestario konsiderabel, i a baha e ratio di debe. E desaroyonan aki ta positivo, sinembargo, Kolegio di supervishon finansiero di Aruba (CAft) ta enfatisá ku awor e pais mester probechá e oportunidat pa implementá reformanan i pa mehorá e kontrol di riesgonan.

Esaki ta nesesario pa garantisá e finansas gubernamental i e resiliensia ekonómiko di e pais. E fundamentu bou di e kresementu ekonómiko espektakular ta frágil, pasobra pa gran parti e pais ta dependé di turismo.

Impuestonan

Apesar ku aña tras aña Aruba ta mustra ingresonan di impuesto kresiente, segun CAft ta nesesario – presisamente awor – pa aktuá prudente i kontroladamente. Aruba ta progresando den direkshon di finansas gubernamental duradero, aunke e fundamentu ta frágil. Segun Fondo Monetario Internashonal (IMF), for di 2025, e kresementu ekonómiko lo normalisá.

Esaki ta nifiká ku e ingresonan di impuesto lo no sigui krese den e medida aki outomátikamente. Apesar ku den e añanan pasá a duna pasonan pa krea un sistema mas robusto, e sistema ainda ta fragmentá i kompliká. CAft ta bolbe konsehá pa investigá e posibilidat di simplifiká e sistema introdusiendo un sistema di btw, loke tambe ta benefisiá compliance. Ademas, CAft ta urgi pa revisá krítikamente e dedukshonnan pa asina ampliá e base imponibel. Asina tambe ta krea espasio pa bahada di tarifa.

E sektor informal, manera e vacation rentals – ku segun IMF ta representá 15 porshento di e bbp – ta mina compliance. Refuerso di Servisio di Impuesto ta esensial pa garantisá e ingresonan di impuesto, konsiderando e sistemanan antikuá i e falta di bista riba kumplimentu tributario. Un mihó koperashon ku Duana i Banko di Seguro Sosial, inkluyendo interkambio di datonan, por mehorá kumplimentu i kombatí froude. Banda di esei, CAft ta enfatisá ku kobro sentralisá di primanan i impuestonan pa Servisio di Impuesto por tin benefisionan konsiderabel.

Brecha den legislashon i regulashon

CAft ta urgi Aruba pa sera e brecha den legislashon i regulashon arubiano ku a deskubrí resientemente, ku ta trata di e outoridat di Minister di Finansas pa independientemente ahustá (redusí) impuesto riba salario i impuesto riba entrada. Segun interpretashon di CAft, akinan ta falta e ‘checks and balances‘ adekuá, pasobra modifikashonnan na e banda di gastunan mester di aprobashon previo di Parlamento, miéntras pa e banda di ingresonan esaki ainda no ta sufisientemente garantisá.

Siklo di presupuesto i hustifikashon

Un presupuesto debidamente stipulá ta forma e base pa bon maneho finansiero. E falta di un presupuesto stipulá pa 2025 no solamente ta limitá Parlamento den su tarea di kontrol, sino e tambe tin konsekuensianan direkto; sin presupuesto stipulá, Gobièrnu di Aruba no por kontratá fiansanan nobo. Esaki ta problemátiko, pasobra na 2025, Aruba tin un deber di amortisashon di aproksimadamente AWG 400 mion. Sinembargo, ainda no a planifiká tratamentu di e presupuesto. P’esei, CAft ta urgi Aruba pa yega na un presupuesto stipulá pa 2025 ku urgensia. Konseho di Minister di Reino tambe a urgi Aruba pa pèrkurá ku esaki sosodé. Aruba tin hopi retraso den e entrega di e informashon di hustifikashon. Ainda no a ofresé e kuenta anual pa 2019 na Parlamento.  

Resiliensia

Apesar ku e ratio di debe di Aruba a baha te aproksimadamente 70 porshento di e bbp na 2024, e pais ta keda vulnerabel pa shòknan ekonómiko. Ademas, ta antisipá ku na 2025, e gastunan di impuesto lo representá 17 porshento di e presupuesto. Redukshon di debe kontinuá ta esensial pa apsorbé shòknan den futuro. Banda di esei, e progreso di e palabrashonnan ku Hulanda tokante di un marko di supervishon nobo (lei di reino) ta duna perspektiva riba gastunan di interes mas abou i mas espasio finansiero pa invershonnan.

FUENTE: CAFT/LIVE99FM

What do you think?

Written by Redakshon

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

GIPHY App Key not set. Please check settings

DESISHON DI SUSTITUSHON DI REPRESENTANTE DI REINO TOKANTE DI SELIBON LAGUN

E ISLANAN BES TA MUSTRA UNION DEN REAKSHON RIBA AMIENDANAN DI LEI DI ENTIDATNAN PÚBLIKO I FINANSA.