ENTRE SU GALIÑANAN XAVIER JANGA TA RELAHÁ KOMPLETAMENTE.

Kralendijk,- Kriadó di galiña Xavier Janga (1995) tin un par di amigu so, i esei ta sufisiente p’e. Xavier ta preferá di ta ku su galiñanan. E dos lunanan ku nan ta serka dje nan ta haña tur su atenshon. E galiñanan ku ta wòrdu kriá pa nan karni, tin un bida sin strès.

Un bientu fresku ta supla dor di e kouch’i galiña di su kunuku ‘Nos Mes Por’. Mas o ménos 500 galiña ta wul e tera den tur libertat. Un ta piki un insekto òf larva for di e tera òf ta bebe di e baki di awa, e siguiente ta koba un buraku den tera p’e drumi aden. Ratu ratu Xavier ta kue brasa un di nan.

“Traha ku bestia ta relahá mi. Mi ta hasié ku hopi pashon i amor. En realidat mi no tin bida sosial. Mi no tin problema ku esei. Pa ta honesto mi ta preferá di anda ku bestia na lugá di hende.”

Hopi hende konosé Xavier di deporte di kabai. Komo hóben ya e ta kore na Kampeonato Mundial na Puerto Rico. Banda di esei pa añanan largu e tabata entrenadó di kabai paso fino ku hopi éksito. Te ora el a bende su kuater kabainan un par di aña pasá. E ta mira mas oportunidat den krio di galiña.

Lès 1: Sero strès

Ora na 2021 Xavier disidí pa kria galiña na gran eskala, en realidat e no sa ta kiko e ta hasiendo. Pronto e ta realisá ku esaki ta algu kompletamente otro ku tene algun galiña den kurá komo pasatempu.

Di e promé 400 puitunan, ya 50 a muri su siguiente dia. E kònteiner remodelá no tabatin sufisiente ventilashon. E puitunan ku supuestamente el a pensa di alohá aki na un manera sigur, ta sufri di muchu kalor. Esei ta kousa strès i ta pone ku e puitunan ta kuminsá ataká otro resultando den bludumentu.

“Nos a kumpra un mashin pa kima e punta dje pik. Pero naturalmente kos no mester yega asina leu. Nos no ta hasi esei mas. Awor e puitunan ta kana rònt den kunuku anto esei ta bai mashá bon mes.”

E promé siman ta krusial. Despues di un buelo pisá for di Bélgika, e puitunan ta yega kunuku kompletamente bakuná kontra di malesanan kontagioso di bestia di pluma. Xavier ta agregá eléktrolito i vitamina na e awa di bebe. Nan tin mester di e impulso èkstra ei pa rekobrá forsa lihé.

E galiñanan lokal akí tin un bida agradabel i saludabel i di ningun manera no konosé strès. Bo ta mira i purba esei. Pa medio di medionan sosial Xavier ke transmití e mensahe ei. E ke mustra henter e proseso, di puitu pa produkto final, bou di e lema ‘sa ta kiko bo ta kome’.

Terapia okupashonal pa e galiñanan

E promé dos simannan e puitunan ta keda den e kouchi ku dak, será ku waya pa seguridat. Despues nan ta sufisientemente fuerte pa kana sali via un porta bai e kurá di galiña. Ya e sistema imunológiko ta kapas pa soportá esei. Esta un aventura!

Banda di esei e galiñanan mas grandi di un generashon anterior, ta wul tera den un otro kurá di galiña. Esaki ta terapia okupashonal p’e galiña. Kana, piki den tera, koba. Nan gusta. E ta tene nan okupá i relahá.

E sas riba suela ta bin di e karpinterianan na Kòrsou mes. Esaki ta un manera ideal pa kurbi tera. Mèst di galiña ta konsistí pa 85 porshento di awa. E pidanan di palu kòrtá chikí chikí ta apsorbé e líkido ei.

“Galiña stima wul den sas”, Xavier ta bisa. Esei ta bon kontra parásito, manera árako i pieu.” E ta tene nan limpi i dushi fresku i ta manera nan fitness. Asina nan plumanan i kueru ta keda den bon kondishon.

Xavier ta meskla e sas ku un produkto basá riba ‘organismo mikro efektivo’ (EM). Bakteria, beskein, i otro mikroorganismo aktivo ta tene e medioambiente balansá. Esei ta importante pa evitá un brote di malesa. Brua e meskla un pa dos be pa siman bon den otro, i ayó holó stèrki di mèst di galiña.

Siklo di bida

Esaki ta e base: un área seku, sufisiente espasio, bon kuminda i awa fresku. E bakinan di bebe ta kologá riba suela. E ora ei e awa ta keda mas limpi. Tur dia ta limpia e bakinan di kuminda i awa i yena nan di nobo. Riba dia ku ta hasi demasiado kalor, e puitu- i galiñanan ta haña mas awa fresku ku normal.

Tiki tiki ‘Nos Mes Por’ ta desaroyá su mes den un empresa sirkular. E kouchi ku ta bini liber despues di e benta di un lote di galiña, ta haña sas fresku. Ta usa e mèst den e kunuku mes òf ta bend’é. Aki poko tempu lo tin diferente kos ta krese na e plantashi. E kosecha ku sobra lo bolbe p’e galiñanan. Dje maishi Xavier mes ta traha kuminda p’e galiñanan.

 “Semper nos lo keda dependé di importashon, aunke mi mes traha e kuminda p’e galiñanan. Ya komo bo mester agregá ingrediente adishonal n’e maishi mulá. Esei ta bini for di eksterior.”

Kuminda di galiña i puitu ta forma e kategoria di kosto di mas grandi. Xavier ta miembro di AKV (Agrarische Coöperatieve Vereniging) i ta haña un deskuento di 10% riba su kompranan. Kada dos luna ta trara di 350 pa 400 kilo di kuminda pa 500 galiña. Despues di dos luna un galiña ta pisa dos kilo i mei, anto e ta kla pa slaktu.

“Esei mi ta mira komo ‘e sírkulo di bida’. Mi ta sòru pa mi galiñanan tin e mihó bida posibel ku mi por duna nan. Ta bestia nan ta, anto mi tin respèt p’esei. Tambe mi ta haña ku bo mester usa mas tantu parti ku ta posibel dje galiña. Manera igra, kurason i pia.”

E meta: 10.000 galiña

E kouchi ta partí den tres parti. Un nèshi di puitu nobo ta keda dos luna den e mésun espasio te dia di benta. Tur luna Xavier ta pidi 500 puitu. Abase di e pèrmit kontra molèster e por tene un máksimo di 10.000 galiña.

“Si tur kos bai bon, aki sinku aña lo tin 10.000 galiña ta wul den tera. Esei ta mi meta. Awor nos tin kapasidat pa 1.500 galiña.”

Ta parse ku tur kos ta bayendo bon. Xavier tin e tereno, e konosementu i un vishon kla. Pero algu ta bruando tera pa su empresa sí. Enberdat e tin un pèrmit pa tene 10.000 galiña, pero no tin un lugá supervisá kaminda e por slaktu galiña. Esei ta pèrmití pa konsumo propio so.

Tur tenedó di bestia di pluma na Kòrsou tin e problema akí. Tin un abatuar na e isla, pero ei no ta slaktu bestia di pluma. Xavier a haña un pèrmit pa motibu ku gobièrnu no ta distinguí entre galiña ku ta kria pa su karni i galiña ku ta pone webu. Lus bèrdè! Pero pronto esei ta kambia bira kòrá! Slaktumentu na eskala grandi ta prohibí na Kòrsou.

Mayoria kriadó di galiña ta tene galiña ku ta pone webu. Pa e motibu ei mi a skohe pa galiña pa su karni. Mi ta spera ku situation lo kambia i ku mi por slaktu mi galiñanan na abatuar. E ora ei e karni lo risibí un seyo di kùrmester.

Ku e aprobashon ei mi por ofres’é na por ehèmpel supermerkado. Awor mi ta haña mi obligá ta bende galiña bibu.

FUENTE: HIDDENGREENMOVEMENT/LIVE99FM

NEDERLANDS:

TUSSEN ZIJN SCHARRELKIPPEN KOMT XAVIER JANGA HELEMAAL TOT RUST

Kralendijk,- Kippenboer Xavier Janga (1995) heeft maar een paar vrienden en dat is genoeg. Xavier is liever bij zijn kippen. Die krijgen de twee maanden dat ze bij hem zijn honderd procent aandacht. Deze vleeskippen hebben een leven zonder stress.

Door het kippenhok van zijn bedrijf ‘Nos Mes Por’ waait een koel briesje. Zo’n vijfhonderd kippen scharrelen hier vrij rond. De een pikt een insect of een larve uit de aarde of sabbelt wat aan de waterbak, de ander graaft een bedje om in te liggen. Zo nu en dan pakt Xavier er eentje op om die eens even lekker te knuffelen.

“Werken met dieren geeft mij rust. Dat doe het met heel veel liefde en passie. Ik heb eigenlijk geen sociaal leven. Daar heb ik geen moeite mee. Eerlijk gezegd ga ik liever met dieren om dan met mensen.”

Veel mensen kennen Xavier van de paardensport. Als jonge tiener rijdt hij al op het WK in Puerto Rico en hij is jarenlang professioneel trainer van Paso Fino paarden. Met veel succes. Tot hij een paar jaar geleden zijn vier paarden verkoopt. Hij ziet meer toekomst in het houden van kippen.

Les 1: géén stress

Als Xavier in 2021 besluit om op grote schaal vleeskippen te houden, weet hij eigenlijk niet waar hij aan begint. Hij komt er al snel achter dat dit wel wat anders is dan wat kippen als hobby in de achtertuin.

Van de eerste 400 kuikens zijn er een dag later al vijftig overleden. De verbouwde container heeft te weinig ventilatie. De kuikentjes die hij hier veilig dacht onder te brengen, krijgen het veel te warm. Dat geeft stress en dan gaan de beestjes elkaar te lijf. Tot bloedens toe.

“We hebben een machine gekocht om het puntje van de snaveltjes weg te branden. Maar zo ver moet het natuurlijk helemaal niet komen. Dat doen we niet meer. Nu lopen de kuikens vrij rond en dat gaat heel goed.”

De eerste week is cruciaal. De kuikens komen, na een zware vliegreis vanuit België, volledig gevaccineerd tegen besmettelijke pluimveeziektes op de boerderij. Xavier voegt aan het drinkwater elektrolyten en vitamines toe. Die extra boost hebben ze nodig om snel op krachten te komen.

Deze lokale kippen hebben een prettig en gezond leven en kennen absoluut geen stress. Dat zie je en dat proef je. Die boodschap wil Xavier via sociale media naar buiten brengen. Hij wil dat hele proces laten zien, van kuiken tot eindproduct, onder het motto ‘weet wat je eet’.

Bezigheidstherapie voor kippen

De kuikentjes blijven de eerste twee weken nog veilig in het hok met een dak en wanden van kippengaas. Daarna zijn ze sterk genoeg en wandelen via een luikje de uitloop in. Dat kan hun immuunsysteem inmiddels wel aan. Wat een avontuur!

Daarnaast scharrelen in een andere ren de oudere kippen van een eerdere lichting. Dit is bezigheidstherapie voor de kip. Lopen, pikken in de grond, graven. Ze houden ervan. Het houdt ze bezig en relaxed. 

Het zaagsel op de grond komt van houtzagerijen op het eiland. Dit is een ideale bodembedekker. Kippenmest bestaat voor 85 procent uit water. De houtsnippers nemen dat vocht op.

“Kippen vinden het heel fijn om in het zaagsel te woelen”, zegt Xavier. “Dat is weer goed tegen parasieten, zoals mijten en luizen. Het houdt ze schoon en lekker koel. Het is hun fitnesstraining. Zo blijven hun veren en huid in topconditie!”

Xavier mengt het zaagsel met een product op basis van ‘effectieve micro-organismen’ (EM). De actieve bacteriën, schimmels en gisten houden het milieu in evenwicht. Dat is belangrijk om een uitbraak van ziektes te voorkomen. Schep dat mengsel nog eens één tot twee keer per week goed door elkaar, en weg is die sterke geur van kippenmest.

Kringloop van het leven

Dit is de basis: een droge omgeving, genoeg ruimte, goed voer en vers water. De drinkbakken hangen boven de grond. Dan blijft het water schoner. De bakken voor voer en water worden elke dag een keer schoongemaakt en bijgevuld. Op extra warme dagen krijgen de kuikens en kippen vaker vers water.

‘Nos Mes Por’ ontwikkelt zich stapje voor stapje tot een circulair bedrijf. Het hok dat vrijkomt na de verkoop van een lichting kippen krijgt schoon zaagsel. De mest gaat naar het land of wordt verkocht. Daar op de plantage groeit straks van alles. De oogst die overblijft gaat weer naar de kippen. Van de maïs maakt Xavier dan zijn eigen voer.

“We zullen altijd afhankelijk blijven van import, ook als ik het voer zelf maak. Want aan de gemalen maïs moet je andere ingrediënten toevoegen. Die komen uit het buitenland.”

Kippen- en kuikenvoer is de grootste kostenpost. Xavier is lid van de Agrarische Coöperatieve Vereniging (AKV) en krijgt tien procent korting op zijn aankopen. Dat is elke twee maanden weer 350 tot 400 kilo voer voor vijfhonderd kippen. Na twee maanden is zo’n vleeskip tweeëneenhalve kilo en klaar voor de slacht.

“Dat zie ik als de ‘circle of life’. Ik zorg ervoor dat mijn kippen het beste leven hebben dat ik ze kan geven. Het zijn dieren en daar heb ik respect voor. Ik vind ook dat je na de slacht zo veel mogelijk moet gebruiken. De lever bijvoorbeeld, het hart en de pootjes.”

Het doel: 10.000 kippen

Het kippenhok is opgedeeld in drie delen. Een nieuwe lichting kuikens blijft twee maanden in dezelfde ruimte tot de verkoop. Xavier bestelt elke maand vijfhonderd kuikens. Hij mag op basis van de hindervergunning maximaal 10.000 kippen houden.

“Als alles goed gaat lopen hier over vijf jaar inderdaad 10.000 kippen rond. Daar streef ik naar. We hebben nu capaciteit voor 1.500.”

En alles lijkt goed te gaan. Xavier heeft het terrein, de kennis en een duidelijke visie. Toch hangt er een grijze wolk boven zijn bedrijf. Hij heeft dan wel een vergunning om 10.000 vleeskippen te houden, maar er is geen gecontroleerde plek waar hij die kan laten slachten. Dat mag uitsluitend voor eigen consumptie.

Dit probleem hebben alle pluimveehouders op Curaçao. Op het eiland is een abattoir maar daar wordt geen pluimvee geslacht. Xavier heeft een hindervergunning gekregen omdat de overheid geen onderscheid maakt tussen vleeskippen en legkippen. Groen licht! Dat springt als snel op rood: slachten op grote schaal is verboden.

“De meeste kippenboeren hebben legkippen. Daarom heb ik juist gekozen voor vleeskippen. Ik hoop dat de situatie verandert en dat ik mijn kippen bij het abattoir kan laten slachten. Het vlees krijgt dan een stempel van de keurmeester. Met die goedkeuring kan ik het aanbieden op de lokale markt, zoals aan supermarkten. Nu verkoop ik de kippen noodgedwongen levend.”

ENGELS:

AMONG HIS FREE-RANGE CHICKENS, XAVIER JANGA FINDS COMPLETE TRANQUILITY

Kralendijk,- Chicken farmer Xavier Janga (born 1995) has only a few friends, and that’s enough for him. Xavier prefers spending time with his chickens, giving them his undivided attention during the two months they are under his care. These broiler chickens live a stress-free life.

A cool breeze flows through the chicken run of his farm “Nos Mes Por’, where around five hundred chickens roam freely. Some peck insects or larvae from the ground or sip from the water trough, while others dig a nest to lie in. Every so often, Xavier picks one up for a comforting cuddle.

“Working with animals brings me peace.

I do it with a lot of love and passion. I don’t really have a social life, and I’m okay with that. Honestly, I prefer being around animals rather than people.”

Many people know Xavier from the equestrian world. As a young teenager, he competed in the World Championships in Puerto Rico and spent years as a professional trainer of Paso Fino horses, achieving great success. But a few years ago, he sold his four horses, seeing a better future in raising chickens.

Lesson 1: No Stress

When Xavier decided to raise broiler chickens on a large scale in 2021, he had little idea of what he was getting into. He quickly learned it was far different from keeping chickens as a backyard hobby.

Of the first 400 chicks, 50 died within a day. The renovated container lacked proper ventilation. The chicks, which he thought were safe, became overheated. This stress led them to attack each other, leaving some bloodied.

“We bought a machine to cauterize the tips of their beaks, but it shouldn’t have to come to that. We don’t do that anymore. Now, the chicks roam freely, and it’s going great.”

The first week is crucial. After their long flight from Belgium, the fully vaccinated chicks arrive at the farm. Xavier adds electrolytes and vitamins to their drinking water, giving them an extra boost to regain their strength quickly.

These local chickens enjoy a healthy, stress-free life, which is evident in their quality and taste. Xavier wants to share this story on social media, showing the entire process—from chick to final product—with the motto “know what you eat.”

Activity Therapy for Chickens

For the first two weeks, the chicks stay safely in a coop with a roof and mesh walls. Once they’re strong enough, they venture through a small opening into an outdoor run, building their immune systems as they explore the great outdoors.

In another pen, older chickens from a previous batch roam around. This provides activity therapy for the chickens—walking, pecking at the ground, and digging. It keeps them active and relaxed.

The wood shavings on the ground come from local sawmills and make for an excellent bedding material. Chicken manure is 85% water, and the wood chips absorb the moisture.

“Chickens love scratching around in the shavings,” says Xavier. “It helps control parasites like mites and lice, keeping them clean and cool. It’s their fitness routine, keeping their feathers and skin in top condition.”

Xavier mixes the shavings with a product containing effective microorganisms (EM). These active bacteria, fungi, and yeasts maintain environmental balance, helping prevent disease outbreaks. Turning the mixture over once or twice a week also eliminates the strong odor of chicken manure.

The Circle of Life

The basics are simple: a dry environment, enough space, quality feed, and fresh water. Water troughs are hung above ground to keep the water clean. The feed and water trays are cleaned and refilled daily. On particularly hot days, the chickens get extra fresh water.

‘Nos Mes Por’ is slowly evolving into a circular operation. After each batch of chickens is sold, the coop is cleaned and filled with fresh shavings. The manure is used on the land or sold. Soon, various crops will grow on his plantation. Leftover produce will return to the chickens, and Xavier plans to make his own feed from the harvested corn.

“We’ll always rely on imports, even if I make my own feed. Corn needs additional ingredients, which come from abroad.”

Chicken feed is the biggest expense. As a member of the Agricultural Cooperative Association (AKV), Xavier gets a 10% discount. Every two months, he buys 350–400 kilos of feed for his 500 chickens. After two months, each broiler chicken weighs about 2.5 kilos and is ready for meat production.

“To me, this is the circle of life. I ensure my chickens have the best life I can provide. They’re animals, and I respect that. I also believe in using as much as possible after slaughter—the liver, heart, and feet, for example.”

The Goal: 10,000 Chickens

The chicken coop is divided into three sections. Each new batch of chicks stays in the same area for two months until they are sold. Xavier orders 500 chicks every month. His environmental permit allows him to raise a maximum of 10,000 chickens.

“If everything goes as planned, I’ll have 10,000 chickens here in five years. That’s my goal. Right now, we have a capacity of 1,500.”

Everything seems to be on track. Xavier has the land, the knowledge, and a clear vision. However, one major issue looms over his business: although he is permitted to keep 10,000 broiler chickens, there’s no certified slaughterhouse for them. Processing on a large scale is prohibited and only allowed for personal consumption.

This is a problem for all poultry farmers in Curaçao. The island has an abattoir, but it doesn’t process poultry. Xavier obtained his permit because the government doesn’t distinguish between broiler chickens and laying hens. Green light! But it quickly turned red: Commercial-scale processing of poultry is not permitted.

“Most chicken farmers have laying hens. That’s why I chose broiler chickens. I hope the situation changes, and I can process my chickens at the abattoir. With approval from the meat inspector, I could sell the meat to local markets and supermarkets. For now, I’m forced to sell the chickens alive.”