PLATAFORMA BONEIRU NOBO I MAS OUTÓNOMO TA PIDI REFORSAMENTU STRUKTURAL DI  LEI I MANEHO PA KU E RÒL DI GEZAGHÈBER DEN SITUASHON DI KRÍSIS

Kralendijk – Den kuadro di e insidente serio ku konsekuensianan fatal di dia 8 di yüni 2025, Plataforma Boneiru Nobo i Mas Outónomo (PBNO) a manda un karta formal i detayá pa minister di Hustisia i Seguridat di Reino Hulandés, su Ekselensia David van Weel.

Den e karta, PBNO ta hasi un apelashon urgente pa reforsá e ròl di e gezaghèbernan di  Boneiru, Statia i Saba den situashonnan di krísis.

Segun PBNO, e struktura legal aktual, segun e artíkulo 178 di e lei WolBES, no ta duna sufísiente klaridat ni poder na e gezaghèber pa manehá un krísis manera mester ta. E resultado di esaki ta desishonnan fragmentá, falta di komunikashon klaro, i peligro pa e komunidat.

Kompará ku un alkalde di un munisipio na Hulanda ku tin poder struktural pa dirigí polis i otro servisio di emergensia, e gezaghèbernan den Karibe Hulandés no tin e outoridat aki komo tal.

“E evento di dia 8 di yüni a mustra bon kla ku nos gezaghèber no tin e hèrmènt legal i operativo pa tuma e liderato nesesario den un momento krítiko,” segun dr. Cecilia, na nomber di PBNO.

Den su karta, PBNO ta proponé varios kaminda konkreto pa mehorá e situashon:

Reformashon legal:

Reformulá Artíkulo 178 di WolBES pa duna e gezaghèber un ròl struktural den maneho di seguridat públiko i krísis, manera un alkalde na Hulanda.

• Duna autoridat pa liderá komunikashon di krísis, pa garantisá un bos úniko ku klaridat pa e pueblo.
• Ampliá e definishon di krísis den lei, inkluí menasanan moderno manera atakenan sibernétiko i krísis di salú.
• Mekanismo di eskalashon pa haña asistensia di Reino na tempu i na un forma klaro.

Fortalesé e maneho i ehekushon:

• Traha un ordenansa lokal di krísis of un AMEB (medidanan general di gobièrnu insular), ku ta indiká klaramente e responsabilidatnan di e gezaghèber.
• Kreá un konseho di seguridat lokal pa kordinashon kontinuo entre aktornan esensial.
• Formulá maneho for di BZK ku ta laga espasio pa adaptashon lokal segun riesgo i realidat di tur isla.
• Organisá entrenamento i simulashon di krísis regularmente pa subi kapasidat i kordinashon.

PBNO tambe ta proponé un evaluashon (“quickscan”) urgente di loke a sosodé dia 8 di yüni, pa identifiká manko den maneho di e situashon. A base di e informashon ei, por hasi sierto mehorashon di protokòlnan i traha un akuerdo klaro ku e gobièrnu di Hulanda pa loke ta trata responsabilidat i komunikashon den krísis grandi.

Mientras e reformanan struktural ta den proseso, PBNO ta sugerí algu medidanan ku por tuma di inmediato:

• Establesé un triángulo informal di seguridat riba tur isla.
• Duna un mandato temporal na e gezaghèber via un areglo ministerial.
• Duna entrenamentu di emergensia pa e staf di gezaghèber.

“Nos ta kere ku un liderato fuerte i kla den momentunan di krísis ta esensial pa un Boneiru sigur, mas demokrátiko i preparado pa mas autonomia,” dr. Cecilia ta konkluí.

E karta tambe a wordu manda pa Minister di Asuntunan Interno i Relashonnan di Reino, miembro di Parlamento Hulandés, Gezaghèbernan,  i kolegionan ehekutivo i konsehonan insular di Boneiru, Statia i Saba, Ofisina di Ministerio Públiko i Polis di Karibe Hulandés.

Na nòmber di PBNO

FUENTE: DR. WILLEM CECILIA

NEDERLANDS:

PLATAFORMA BONEIRU NOBO I MAS OUTÓNOMO PLEIT VOOR WETTELIJKE EN BELEIDSMATIGE VERSTERKING VAN DE REGIEROL VAN GEZAGHEBBERS BIJ CRISES

Kralendijk – Naar aanleiding van het ernstige schietincident op 8 juni jongstleden, heeft de Plataforma Boneiru Nobo i Mas Outónomo (PBNO) een uitvoerige brief gestuurd aan de minister van Justitie en Veiligheid, Zijne Excellentie David van Weel.

In deze brief wordt krachtig gepleit voor een structurele versterking van de rol van de gezaghebbers op Bonaire, Sint Eustatius en Saba bij de coördinatie van crisissituaties.

PBNO maakt zich ernstige zorgen over de versnippering van besluitvorming en gebrekkige crisiscommunicatie die ontstaat doordat de huidige wetgeving – met name artikel 178 van de Wet openbare lichamen BES (WolBES) – onvoldoende duidelijkheid biedt over de regierol van gezaghebbers.

Anders dan hun collega-burgemeesters in Europees Nederland, beschikken de gezaghebbers op de BES-eilanden niet over expliciet verankerde bevoegdheden voor het aansturen van politie, brandweer en andere hulpdiensten tijdens crises.

“Het incident van 8 juni heeft pijnlijk blootgelegd dat de gezaghebber in crisistijd niet het duidelijke bestuurlijke mandaat heeft dat nodig is om snel, doortastend en gecoördineerd op te treden,” aldus dr. Willem A. Cecilia, namens PBNO.

In de brief stelt PBNO een reeks concrete maatregelen voor, zowel juridisch als beleidsmatig:

Juridische hervorming:

• Herformulering van artikel 178 WolBES, zodat de gezaghebber formeel verantwoordelijk wordt voor openbare orde, veiligheid en crisisbeheersing, vergelijkbaar met de burgemeester in Europees Nederland.
• Formele bevoegdheid tot crisiscommunicatie, zodat de gezaghebber eenduidige informatievoorziening kan garanderen.
• Verbreding van de definitie van crisis in de wet, zodat ook moderne dreigingen zoals cyberaanvallen of gezondheidscrises worden meegenomen.
• Escalatiemechanismen, zodat er bij ernstige dreigingen snel hulp van het Rijk kan worden ingeroepen.

Beleidsmatige versterking:

• Opstellen van eilandelijke crisisverordeningen of Algemene Maatregelen van Eilandbestuur (AMEB’s) waarin taken, bevoegdheden en coördinatieverantwoordelijkheid van de gezaghebber helder zijn vastgelegd.
• Formele oprichting van een eilandelijk veiligheidsberaad, waarin gezaghebbers structureel overleg voeren met politie, OM, bestuur en maatschappelijke organisaties.
• Invoeren van beleidskaders vanuit BZK, waarbij ruimte blijft voor lokaal maatwerk afhankelijk van de aard van de dreiging op elk eiland.
• Verplichte crisisopleiding en simulaties voor gezaghebbers en hun staf, om paraatheid en samenwerking te verbeteren.

Daarnaast roept PBNO op tot een onafhankelijke quickscan van het incident op 8 juni, waarbij specifiek gekeken wordt naar de oorzaak van het falen van de bestuurlijke regie.

Op basis daarvan moeten protocollen worden aangepast en heldere afspraken met het Rijk worden gemaakt over bevoegdheden, middelen en communicatie in geval van ernstige calamiteiten.

In afwachting van structurele verbeteringen stelt PBNO ook tijdelijke maatregelen voor, zoals het instellen van informele veiligheidsdriehoeken en het verlenen van een tijdelijk mandaat aan gezaghebbers via ministeriële regeling of convenant.

“Wij zijn ervan overtuigd dat alleen met deze fundamentele ingrepen het gezag van de gezaghebber werkelijk wordt versterkt. Dit is noodzakelijk voor een weerbaar, veilig en democratisch Caribisch Nederland,” aldus dr. Cecilia.

De volledige brief is ook verstuurd aan de minister van BZK, de leden van de Tweede Kamer, de Rijksvertegenwoordiger, de gezaghebbers en bestuurscolleges van de drie BES-eilanden, alsmede het Openbaar Ministerie en het Korps Politie Caribisch Nederland.