GOBIÈRNU MESTER KUMINSÁ HASI LOKE E TA PRIMINTÍ DI NOBO

Kralendijk,- Un gobierno cu berdaderamente t’ey pa su ciudadanonan ta traha plannan cu ta realisabel y ehecutabel. Plannan di gabinete nunka mester kondusí na plannan irealistiko òf ilegal, ku otronan ta wòrdu kulpá si kosnan bai robes.

Esaki ta loke e ombudsmannan ta skirbi den nan relato anual pa 2024. Nan ta critico riba e gabinete di cuidador cu a bisa cu ta wak kico tabata posibel. “Nos a mira un gobièrnu ku ta ignorá señalnan, konseho i derechonan. Komo resultado, gruponan di siudadano ta wòrdu ekskluí strukturalmente.”

Na 2024, 27.000 siudadano, mucha i veterano a buska yudansa serka Ombudsman Nashonal, Ombudsman di Mucha i Ombudsman di Veterano. Un aumento compara cu e aña anterior. Hopi di e kehonan por a wòrdu prevení si gobièrnu a skucha señalnan di sosiedat mas trempan

E estado di derecho no ta proteha su mes

Na 2024, e defensornan di pueblo a hasi un yamada na gobièrnunan: skucha siudadanonan i enbolbí nan den kreashon di lei i regulashonnan. Meskos ta konta pa organisashonnan ku ta implementá. Nan konosementu di kiko ta funshoná den práktika ta wòrdu subusá. E resultado: polítika ku ta afektá hende sin nan envolvimentu.

Manera transporte di studiante cu no ta cumpli cu e necesidadnan di muchanan cu limitacion. Òf munisipionan ku ta yama siudadanonan emoshonal komo ‘agresivo’ i ta kibra kontakto sin investigá di unda e komportashon aki ta bini. Consehonan di instancianan cu ta suppose di proteha e estado di derecho tampoco ta wordo tuma na serio. Manera cu e legislacion nobo di asilo. Cu gobernacion indebido como resultado.

Ombudsman Nashonal Reinier van Zutphen: “Si señalnan di sosiedat, implementashon i supervishon no ta wòrdu skuchá òf ta wòrdu ignorá deliberadamente, e siudadano ta paga e preis. Un estado konstitushonal no ta protehá su mes. Esaki ta rekerí un gabinete i gobièrnu ku ta skucha i tuma desishonnan bon konsiderá.”

Defensor di Pueblo Nashonal Reinier van Zutphen: “Si bo ta kontentu di hasi esei, implementá bo supervishon i sòru pa bo no mester preokupá ku esaki òf no preokupá ku deliberashon, i ku bo ta kontentu kuné. ku ta skucha i tuma desishonnan bon konsiderá.”

Etapa riba e siudadano

Segun e ombudsmannan, eigenlijk yuda hende den e debate politico no ta parce di ta un prioridad. “Proyekto di lei, moshonnan i amiendanan ta mas tokante e tarima ku tokante e siudadano. Promesanan irealistiko ta krea deskonfiansa i ta mina konfiansa den e gobièrnu, spesialmente bou di e hendenan pa ken e plannan ta destiná.”

Tin plannan pa mihó aksesibilidat di servisio, pero invershonnan struktural den organisashonnan i munisipionan ku ta implementá ta falta. I ounke a primintí di kompensá víktimanan di e skandal di kompensashon generosamente, mayornan awor ta warda un promedio di 78 siman pa un kontesta riba nan opheshon. Pa decenas di miles di mayor, ainda no tin solucion.

Rekonosé erornan i drecha nan

E gobièrnu nunka lo keda sin eror, e defensornan di pueblo ta rekonosé. Pero ora kosnan bai robes, abo komo siudadano por spera ku gobièrnu ta rekonosé i drecha esakinan. Tòg esaki hopi bia ta bai robes. Na 2024, e Ombudsman Nashonal a publiká su di tres rapòrt riba pashèntnan di keintura Q. Ainda nan ta wardando riba disculpa, reconocimento y ayudo. Apesar di petishonnan ripití di e ombudsman, diskulpa no a bini ainda 15 aña despues.

Tambe tin bon ehèmpel. Por ehèmpel, e Agensia Ehekutivo di Enseñansa (DUO) a rekonosé ku un algoritmo a desbentahá studiantenan ku un antecedente di migrashon ora di kontrolá e supsidio no-residente. DUO a pidi disculpa y ta trahando riba compensacion. Pues ta posibel: trata hende na un manera hustu. “Sinembargo, realisá bo derechonan no ta algu ku bo mester gana promé. Òf solamente haña ora algu a bai robes,” e ombudsmannan ta skirbi. “Semper gobièrnu mester trata tur hende hustu. Asta si no tin kuestion di kulpa (honorario) òf reparashon.”

Silensio sordo’

Pa di dos aña tras di otro, Ombudsman Nashonal ta presentá e relato anual na Kámara Abou awe den un periodo di ‘caretaker’. Miéntras ku pueblo ta anhelá solushon, e gabinete ta para na banda i polítika ta wak. Kuater aña pasá, Van Zutphen a papia di un silensio di kuidadó despues di e kaida di Rutte III. Awor su huisio ta mas severo: “

E último dos añanan tabata berdaderamente sordo trankil.”

Di akuerdo ku e ombudsman, e gobièrnu ta laga hende pasa. “E skandal di benefisionan no konosé fin, e refuerso di Groningen a wòrdu retrasá ku kuater aña i pobresa energétiko ta wòrdu kombatí ku fondonan di emergensia. Solushonnan struktural ta falta, miéntras ku hende tin derecho riba gobernashon onesto i efektivo.”

Van Zutphen ta hasi un yamada na polítikonan: “Skucha kiko pueblo mester, sea honesto tokante kiko gobièrnu por i no por hasi i mas ku tur kos: hasi loke bo ta primintí. Ta tempu pa tuma responsabilidat i aktua, pa e siudadanonan di awe i e siudadanonan di futuro.”

FUENTE: OMBUDSMAN/LIVE99FM

NEDERLANDS:

OMBUDSMANNEN: DE OVERHEID MOET WEER GAAN DOEN WAT ZE BELOOFT

Kralendijk,- Een overheid die er echt voor haar burgers is, maakt plannen die haalbaar en uitvoerbaar zijn. Kabinetsplannen mogen nooit leiden tot onrealistische of onrechtmatige plannen, waarbij anderen de schuld krijgen als het misgaat. Dat schrijven de ombudsmannen in hun jaarverslag over 2024. Ze zijn kritisch op het demissionaire kabinet dat zei te kijken naar wat wél kon. “We zagen een overheid die signalen, adviezen en rechten negeert. Groepen burgers worden hierdoor structureel buitengesloten.”In 2024 zochten 27.000 burgers, kinderen en veteranen hulp bij de Nationale ombudsman, Kinderombudsman en Veteranenombudsman. Een toename ten opzichte van het jaar ervoor. Veel van de klachten hadden voorkomen kunnen worden als de overheid eerder naar signalen uit de samenleving had geluisterd.

De rechtsstaat beschermt zichzelf niet
In 2024 riepen de ombudsmannen overheden dan ook op: luister naar burgers en betrek hen bij het maken van wetten en regels. Ditzelfde geldt voor uitvoeringsorganisaties. Hun kennis over wat werkt in de praktijk, wordt te weinig benut. Het gevolg: beleid dat mensen raakt, zonder dat zij zijn betrokken.

Zoals leerlingenvervoer dat niet aansluit op de behoeften van kinderen met een beperking. Of gemeenten die emotionele burgers als ‘agressief’ bestempelen en het contact verbreken zonder te onderzoeken waar dit gedrag vandaan komt. Ook adviezen van instanties die de rechtsstaat moeten beschermen, worden niet serieus genomen. Zoals bij de nieuwe asielwetgeving. Met onbehoorlijk bestuur tot gevolg.

Nationale ombudsman Reinier van Zutphen: “Als signalen uit de samenleving, uitvoering en toezicht niet worden gehoord of bewust worden genegeerd, betaalt de burger de prijs. Een rechtsstaat beschermt zichzelf niet. Daarvoor is een kabinet en overheid nodig die luistert en weloverwogen beslissingen neemt.”

Bühne boven de burger
Volgens de ombudsmannen lijkt het daadwerkelijk helpen van mensen in het politieke debat niet voorop te staan. “Wetsvoorstellen, moties en amendementen draaien meer om de bühne, dan om de burger. Onrealistische beloftes creëren wantrouwen en ondermijnen het vertrouwen in de overheid, juist bij de mensen voor wie de plannen bedoeld zijn.”

Zo zijn er plannen voor betere toegankelijkheid van dienstverlening, maar blijven structurele investeringen in uitvoeringsorganisaties en gemeenten uit. En hoewel er is beloofd om gedupeerden van het toeslagenschandaal ruimhartig te compenseren, wachten ouders nu gemiddeld 78 weken op een reactie op hun bezwaar. Voor tienduizenden ouders is er nog steeds geen oplossing.  

Erken fouten en herstel ze
De overheid zal nooit foutloos zijn, erkennen de ombudsmannen. Maar daar waar het misgaat, mag je als burger verwachten dat de overheid dit erkent en herstelt. Toch gaat dit nog vaak mis. In 2024 bracht de Nationale ombudsman zijn derde rapport over Q-koortspatiënten uit. Zij wachten nog steeds op excuses, erkenning en hulp. Ondanks herhaaldelijk verzoek van de ombudsman, blijven excuses 15 jaar later nog steeds uit.  

Er zijn ook goede voorbeelden. Zo erkende Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) dat een algoritme studenten met een migratieachtergrond benadeelde bij de controle op de uitwonendenbeurs. DUO bood excuses aan en werkt aan compensatie. Het kán dus wel: mensen eerlijk behandelen. “Je rechten verwezenlijken is echter niet iets dat je eerst moet verdienen. Of pas krijgt als het is fout gegaan”, schrijven de ombudsmannen. “De overheid moet iedereen altijd behoorlijk behandelen. Ook als er geen sprake is van (ere)schuld of herstel.”

‘Oorverdovende stilte’
Voor het tweede jaar op rij overhandigt de Nationale ombudsman vandaag het jaarverslag aan de Tweede Kamer in een demissionaire periode. Terwijl mensen snakken naar oplossingen, staat het kabinet aan de zijlijn en kijkt de politiek toe. Vier jaar geleden sprak Van Zutphen van een demissionaire stilte na de val van Rutte III. Nu is zijn oordeel harder: “De afgelopen twee jaar was het werkelijk oorverdovend stil.”

Volgens de ombudsman laat de overheid mensen voortmodderen. “Het toeslagenschandaal kent geen einde, de versterking van Groningen is vier jaar vertraagd en energiearmoede wordt met noodfondsen bestreden. Structurele oplossingen ontbreken, terwijl mensen recht hebben op eerlijk en doeltreffend bestuur.” Van Zutphen roept de politiek op: “Luister naar wat mensen nodig hebben, wees eerlijk over wat de overheid wel en níét kan en vooral: doe wat je belooft. Het is tijd om verantwoordelijkheid te nemen en te handelen, voor de burger van nu en de burger van de toekomst.”