Kralendijk,- Uno ta e komienso di e akuerdo laboral entre e dunadó di trabou i e trahadó i e otro ta e terminashon di e relashon òf den boka di pueblo retiro di un trahadó.
Tur dos momento tin reglanan tantu legal komo den un kontrato kolektivo, esta un CAO ku tur dos partido mester tene nan mes na dje. Awe mi kier a trata e puntonan básiko ku ta regardá terminashon di e relashon, esta retiro. Spesífikamente mi kier trata e retiro inmediato, na Ulandes “ontslag op staande voet” i e retiro ku pèrmit di unidat di asuntunan sosial i di labor, loke nos konosé na Boneiru for di 10-10-10 komo SZW.
Retiro inmediato.
Dunadó di trabou por retirá un trahadó inmediatamente solamente si e tin un motibu bálido pa esaki. E mester informá e trahadó direktamente i e no mester di pidi pèrmit na SZW. Algun motibu pa un retiro inmediato por ta hòrtamentu, fraude, ofensa pisá menasa agreshon físiko, nenga di kumpli ku trabou. Ora bo haña retiro inmediato bo ta pèrdè tur bo derechonan ankrá sea den bo akuerdo laboral individual,o esnan poné den un CAO si bo ta miembro di un sindikato.
E úniko rekurso ku bo por usa ta di bai korte i trata na konvensé korte ku e retiro no tin base, pues e no tin un base legal. Si bo logra esaki, korte lo destruí e retiro i lo por bai den dos direkshon, esta obligá e dunadó di trabou pa ponebo bèk na trabou i restorá tur bo derechonan, entre kual sigui pagabo tur luna bo salario.
Den e kaso ei e dunadó di trabou a keda ku e opshon di pidi pa disolvé esta kibra e akuerdo laboral. Esaki e tin ku hasiele via korte, kual si korte mira ku en bèrdat e relashon ta asina dañá ku no por sigui mas ku e akuerdo, elo stipulá un kompensashon husto i rasonabel na e trahadó di akuerdo ku un fórmulá eksistente. Ta bon pa menshoná ku e trahadó tambe tin e derecho pa bai korte i pidi pa kibra e akuerdo laboral si e ta di opinion ku no por kontinuá mas ku e akuerdo laboral. Ta bon pa menshoná ku e trahadó tambe por tuma retiro inmediato. Motibunan pa esaki ta ladronisia, violensha, menasa , mentira i no kumplimentu di parti di e dunadó di trabou.
Retiro ku pèrmit
Lei di retiro ta preskribí ku si un dunadó di trabou kier retirá un trahadó ku ta den su servisio pa tempu indefiní òf un trahadó ku ta den servisio pa tempu definí i ku e dunadó di trabou kier reitirá promé ku e fecha di terminashon di e akuerdo yega, mester pidi ku argumentunan bon motivá pakiko e kier retirá e trahadó.
E trahadó ta haña e oportunidat pa e duna su banda pakiko no tin motibu bálido pa retiré. Den promé instansia SZW ta trata di media den e konflikto laboral aki. Si no tin resultado positivo SZW ta manda tur dokumento pa e komishon di retiro, den kua tin un representante di sindikatonan, un representante di dunadónan di trabou i un presidente neutral.
E komishon ta studia e kaso i si ta nesesario ta skucha e dos partidonan i despues di 6 siman ta duna su veredikto. Si e deklará e retiro inbálido e dunadó di trabou mester kita e retiro for di riba mesa i tuma e trahadó bèk na trabou ku tur su kondishonnan. Aki tambe ambos partido ta mantené e derecho di bai korte i pidi korte pa kibra e akuerdo. Si e komishon bai di akuerdo i deklará e retiro bálido, e ora ei lei ta preskribí kiko mester paga e trahadó.
Banda di e dos formanan aki di retiro ku ta bálido pa tur dos partido den e akuerdo laboral, ta ekistí tambe e fórmulá di terminashon ku akuerdo mutuo di ambos partido.
Konseho: Kualkier sea e forma ku abo komo trahadó haña retiro, nunka firma pa ta di akuerdo sin ku bo a konsultá ku bo sindikato. Basta ta e kasonan ku dunadó di trabou no di buena fe ta violá nos lei di retiro i tin biaha hasta ta ofresé sèn, kaminda e trahadó ta keda sin haña loke legalmente e tin derecho riba dje. Ojo, kòrda ku un hòmber atvertí ta konta pa dos. Esaki ta pa bo no yora malai despues. Ta pései bira miembro di un sindikato tin e benefisio ku semper bo tin sosten pa kualkier kaso laboral ku bo hañabo aden.
I pa tur trahadó rekordá e balor di Dia di Labor ku nos ta konmemorá dia 1 di mei awor mi ta sita Dr.Marten Luther King: “E movemmentu laboral, esta sindikalismo, ta e forsa prinsipal ku a i por transformá miseria, pobresa i desesperashon den speransa i progreso”.
FUENTE: NÒCHI WILLEM/LIVE99FM

GIPHY App Key not set. Please check settings