NO TIN PARO DI KONSTRUKSHON NA BONEIRU – PERO SÍ UN ENFOKE RIBA KALIDAT, KLARIDAT I DESAROYO SOSTENIBEL.

Kralendijk – Gustosamente Kolegio Ehekutivo di Boneiru ke duna informashon klarito tokante informenan resien ku a okashoná sierto konfushon tokante un supuesto paro di konstrukshon na nos isla.

No tin kestion di un paro di konstrukshon. E sektor di konstrukshon ta keda aktivo. Loke sí a kambia ta ku ta evaluá petishonnan pa pèrmit den un forma mas kuidadoso pa loke ta trata kalidat i kumplimentu ku legislashon i regulashon.

Den e promé kuartal di aña 2025 e kantidat di pèrmit di konstrukshon ku a otorgá ta komparabel ku e mesun periodo na aña 2024. Na mes momentu e balor total di konstrukshon di e proyektonan akí a subi ku mas òf ménos 37% te 44,8 mion USD. Esaki ta un indikashon di un oumento di proyektonan grandi di bien inmóbil, entre otro desaroyo di área ku ta kuadra dentro di e ambishonnan teritorial di Boneiru.    

Demanda pa trahadó kualifiká ta oumentando drástikamente

Un otro desaroyo remarkabel ta ku e kantidat di petishon pa pèrmit di trabou pa trahadó kualifiká, manera mètslá, karpinté i fèrfdó, for di aña 2020 a bira kasi dòbel. E oumento akí ta mustra ku e sektor di konstrukshon ta proveé sufisiente trabou, pero tambe ku e merkado laboral lokal tin problema pa proveé den e demanda kresiente akí.

Kiko nos por dedusí a base di esaki?

• E sektor di konstrukshon ta ofresé hopi empleo;
• Tin un skarsedat struktural di trahadó kualifiká ku ta disponibel;
• Boneiru ta ekonómikamente atraktivo pa forsa laboral for di eksterior;
• E demanda pa bibienda i infrastruktura ta keda haltu.

E desaroyo akí ta suprayá importansia di un kresementu balansá, kaminda desaroyo ekonómiko ta kana man den man ku fortifikashon di kapasidat lokal.

Rapòrt di ILT 2023: defisiensia serio den e sistema di dunamentu di pèrmit, supervishon i mantenshon di lei (VTH)

E adaptashonnan den e aserkamentu di dunamentu di pèrmit i mantenshon di lei ta un reakshon riba e rapòrt di Inspekshon di Biba i Transporte (ILT) di yüni 2023. Den e rapòrt akí nan ta husga Boneiru komo insufisiente. E defisiensianan mas importante tabata entre otro:

• Regulashon ku a bira bieu (parsialmente ainda for di aña 1961);
• Proseduranan di evaluashon i kompilashon di fail ta defisiente;
• Falta struktural di personal pa mantenshon di lei i dunamentu di pèrmit;
• Retraso den tratamentu di petishon.

Aunke e mehorashonnan nesesario akí posibelmente a krea un impreshon ku ta tarda mas tantu pa duna pèrmit, lo kontrali ta bèrdat: awor akí e komishon di konstrukshon ta prosesá un promedio di 15 pa 30 fail pa siman, kompará ku 3 te 10 anteriormente. Kalidat i durashon di e proseso a mehorá pues.

Reformashon i modernisashon ta den pleno marcha

Kolegio Ehekutivo a pone pasonan konkreto pa fortifiká e sistema di dunamentu di pèrmit, supervishon i mantenshon di lei:

• Evaluashon di petishonnan nobo ta tuma lugá den un forma mas kuidadoso;
• Supervishon di mantenshon di lei a keda fortifiká;
• Redukshon di retraso;
• Aktualisashon di legislashon i regulashon.

Dia 27 di mei 2025 Konseho Insular a bai unánimamente di akuerdo ku un plan pa modernisá e regulashon di konstrukshon i naturalesa ku a bira bieu. Ta sinkronisá esaki ku e Lei di Bibienda, Desaroyo Teritorial i Medio Ambiente (VROM) BES i e Dekreto di Konstrukshon BES, i ku esaki ta establesé un kuadro di desaroyo pa Boneiru ku ta resiliente pa futuro i sostenibel.

Ekilibrio entre kresementu i habitabilidat

Kolegio Ehekutivo ta skohe konsientemente pa un rumbo den kua desaroyo ekonómiko no ta bai a kosto di Boneiru su ambiente di biba úniko. E puntonan di lansa ta:

• Akselerá kaminda ta posibel, kuidadoso kaminda ta nesesario;
• Ménos burokrasia, mas transparensia;
• Regulashon moderno ku ta konektá ku nos isla;
• Protekshon di naturalesa, kultura i koherensia sosial;
• Promoshon di empleo sostenibel, inkluso invershon den kapasitashon profeshonal lokal.

Di e manera akí Boneiru ta edifiká un futuro kaminda kalidat, sostenibilidat i habitabilidat ta para sentral

FUENTE: OLB/LIVE99FM

NEDERLANDS:

GEEN BOUWSTOP OP BONAIRE – WEL FOCUS OP KWALITEIT, DUIDELIJKHEID EN DUURZAME ONTWIKKELING

Kralendijk – Het Bestuurscollege van Bonaire wil graag heldere informatie verschaffen over recente berichten die verwarring hebben veroorzaakt over een vermeende bouwstop op het eiland. Er is géén sprake van een bouwstop.

De bouwsector blijft actief. Wat wél is veranderd, is dat vergunningsaanvragen zorgvuldiger worden getoetst op kwaliteit en naleving van de wet- en regelgeving.

In het eerste kwartaal van 2025 is het aantal verleende bouwvergunningen vergelijkbaar met dezelfde periode in 2024. Tegelijkertijd is de totale bouwwaarde van deze projecten met circa 37% gestegen tot 44,8 miljoen USD. Dit wijst op een toename van omvangrijke vastgoedprojecten, waaronder gebiedsontwikkelingen die passen binnen de ruimtelijke ambities van Bonaire.

Vraag naar vakmensen stijgt sterk

Een andere opvallende ontwikkeling is dat het aantal aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen voor vaklieden, zoals metselaars, timmerlieden en schilders, sinds 2020 bijna is verdubbeld. Deze stijging laat zien dat de bouwsector voldoende werk voorziet, maar ook dat de lokale arbeidsmarkt moeite heeft om in deze groeiende vraag te voorzien.

Wat kunnen we hieruit afleiden?

• De bouwsector biedt volop werkgelegenheid;
• Er is een structureel tekort aan lokaal beschikbare vakmensen;
• Bonaire is economisch aantrekkelijk voor buitenlandse arbeidskrachten;
• De vraag naar huisvesting en infrastructuur blijft onverminderd hoog.

Deze ontwikkeling onderstreept het belang van evenwichtige groei waarbij economische ontwikkeling hand in hand gaat met het versterken van lokale capaciteit.

ILT-rapport 2023: serieuze tekortkomingen in VTH-stelsel

De aanpassingen in de aanpak van vergunningverlening en handhaving zijn ingegeven door het rapport van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) van juni 2023. Hierin werd het VTH-stelsel van Bonaire beoordeeld als onvoldoende. De belangrijkste tekortkomingen waren onder andere:

• Verouderde regelgeving (nog deels uit 1961);
• Gebrekkige toetsingsprocedures en dossiersamenstelling;
• Structurele onderbezetting van handhaving en vergunningverlening;
• Achterstanden in de behandeling van aanvragen.

Hoewel deze noodzakelijke verbeteringen mogelijk de indruk hebben gewekt dat vergunningen trager worden afgegeven, is het tegenovergestelde waar: de bouwcommissie verwerkt nu gemiddeld 15 tot 30 dossiers per week, tegenover 3 tot 10 eerder. De kwaliteit én de doorlooptijd van het proces zijn dus verbeterd.

Hervorming en modernisering volop in gang

Het Bestuurscollege heeft concrete stappen gezet om het VTH-stelsel te versterken:

• Zorgvuldiger toetsing van nieuwe aanvragen;
• Versterkt toezicht en handhaving;
• Vermindering van achterstanden;
• Actualisering van wet- en regelgeving.

Op 27 mei 2025 heeft de Eilandsraad unaniem ingestemd met een plan om de verouderde bouw- en natuurregelgeving te moderniseren. Deze wordt afgestemd op de Wet VROM BES en het Bouwbesluit BES, waarmee een toekomstbestendig en duurzaam ontwikkelingskader voor Bonaire wordt neergezet.

Balans tussen groei en leefbaarheid

Het Bestuurscollege kiest bewust voor een koers waarin economische ontwikkeling niet ten koste gaat van de unieke leefomgeving van Bonaire. De speerpunten:

• Versnellen waar mogelijk, zorgvuldig waar nodig;
• Minder bureaucratie, meer transparantie;
• Moderne regelgeving die aansluit bij het eiland;
• Bescherming van natuur, cultuur en sociale samenhang;
• Bevorderen van duurzame werkgelegenheid, inclusief investeringen in lokale vakopleiding.

Zo bouwt Bonaire aan een toekomst waarin kwaliteit, duurzaamheid en leefbaarheid centraal staan.