in

ORA POLÍTIKA DI BLOKEO TA MINA DEMOKRASIA LOKAL

Kralendijk,- Ménos ku dos siman despues di publikashon di mi opinion anterior (17 di desèmber) tokante posponé di e refuerso atministrativo na Hulanda Karibense, e kontribushon aki mester wòrdu adaptá.

No pasobra e núkleo di e argumento no ta korekto, pero pasobra echonan nobo a eksponé e problema mas aleu. E echo ku un opinion mester wòrdu aktualisá den un tempu asina kòrtiku ta bisa hopi riba su mes: e tópiko no ta un insidente isolá, pero un trompekamentu demokrátiko struktural.

Ku e moshon adoptá di konseho insular di Sint Eustatius, a sali na kla ku delegashonnan di Boneiru i Saba aktivamente a pusha pa ekspanshon di e kantidat di miembronan di Konseho Insular keda deklará kontroversial i asina blòkiá. Sint Eustatius a distansiá su mes di esaki eksplísitamente i a pidi pa kontinuashon di e proseso legislativo, ku implementashon entrante 2027. Esaki ta kita kualke duda: e blokeo no ta un akto arbitrario di Den Haag, sino e resultado direkto di eskohonan konsiente ku aktornan polítiko lokal a hasi.

Den e kuadro aki e posishon di e frakshon di UPB, manera ekspresá pa su lider di frakshon, a wòrdu notá ku  konsternashon kresiente. E argumento ku “kalidat, no kantidat, ta konta” ta wòrdu presentá komo un punto di salida di prinsipio universal, pero  demokrátikamente esaki ta insostenibel. Demokrasia representativo no ta un konsepto abstrakto di kalidat, pero un sistema konkreto di representashon, kontrol i kontra argumentu. Ku nuebe miembro di konseho pa un isla kaminda e retonan atministrativo, sosial i finansiero di Boneiru ta grandi, e sistema ta strukturalmente sobrekargá i pues inherentemente vulnerabel.

Laga nos ta hopi kla den esaki i eleminá un mal komprondementu fundamental mesora i eksplísitamente: kompensashon òf su montante no por ta bou di ningun sirkunstansia un motibu, hustifikashon òf motivashon pa drenta konseho insular. Representashon no ta un trabou, no un modelo di entrada, i no ta un forma di kompensashon, pero okupashon di un funshon públiko ku ta surgi solamente for di kompromiso sosial i un sentido di responsabilidat.

Ken ku ta sugerí ku plaka mester hunga un ròl den e boluntat pa sirbi demokrasia ta mal komprondé e esensia di representatividat.

E kompensashon tin solamente un funshon: pa evitá ku miembresia di konseho ta bira, den práktika, solamente aksesibel pa esnan ku tin sufisiente rekurso finansiero òf tempu liber. E ta un pre-kondishon kontra eksklushon demokrátiko, no un insentivo òf un motibu. P’esei usando e kompensashon komo argumento kontra ekspanshon di konseho insular no solamente ta robes pero strukturalmente inkorekto.

Ademas, e rasonamentu di e frakshon di UPB ta demostrá un falta fundamental di komprenshon di e instrumento di miembronan di sosten pa frakshon ku ta implísitamente ankrá den e WolBES. E instrumento aki ta hustamente destiná pa duna sosten supstansial na frakshonnan, redusí e karga di trabou, i mehorá e kalidat di trabou di konseho. Fayo pa utilisá òf komprondementu insufisiente di e instrumento aki no por sirbi komo un argumento kontra di ekspanshon di e konseho. Al kontrario, e ta enfatisá e nesesidat pa refuerso struktural.

Loke strukturalmente ta falta den henter e diskushon aki ta un mandato demokrátiko. Ni pueblo di Boneiru, organisashonnan, órganonan di konseho, ni ningun referèndem nunka a instruí konseho insular pa blòkia ekspanshon di asientonan di konseho. E blokeo aki no ta un ekspreshon di boluntat di pueblo, sino un eskongensia polítiko di un grupo limitá. Esaki ta hasié sumamente problemátiko for di un perspektiva demokrátiko.

Hustamente pa e motibu aki, no ta aseptabel mas pa otro partidonan polítiko – tantu paden komo pafó di Konseho Insular – keda ketu i inaktivo. E tempu pa silensio a kaba. Esnan ku ta tuma prinsipionan demokrátiko na serio mester papia awor públikamente. Den e asuntu aki, silensio no ta neutralidat, pero ko-responsabilidat pa e stagnashon.

E kontenido tambe mester ta hopi kla i raspá. E debate no mester ta tokante un ahuste kosmétiko di 9 pa 11 asiento, pero tokante fortifikashon demokrátiko real. Solamente un ekspanshon di 9 pa 15 asiento di konseho insular ta hasi hustisia pa ku e tareanan atministrativo, e repartishon nesesario di karga di trabou, i e representatividat di e pueblo boneriano. Tur kos ménos ku esaki ta puramente simbóliko.

E moshon di San Eustatius ta presentá un kontraste impreshonante. E mes isla ku su gobièrnu a keda disolvé dor di Hulanda na 2018 pa motibu di mal maneho awor ta demostrando ku enbèrdat madures demokrátiko i eskohonan di prinsipio ta posibel. E echo aki ta doloroso pero ta bisa hopi. Inevitablemente e ta lanta e pregunta si Boneiru ta dispuesto pa tuma e mesun responsabilidat i surpasá polítika di término kòrtiku.

Den e kuadro aki, no solamente ta hustifiká pero nesesario pa pidi e lider polítiko entrante di UPB pa aklará un ke otro. No den lema, no den kuadro, pero den prinsipionan. No for di e perspektiva di konservá posishonnan di poder eksistente, pero for di e perspektiva di fortalesé e estado di derecho demokrátiko i e legitimidat representativo di e gobernashon insular.

FUENTE: WILLEM A. CECILIA

Written by Redakshon

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

GIPHY App Key not set. Please check settings

KORSOU: WARDAKOSTA DI KARIBE HULANDES, KUERPO POLISIAL DI KÒRSOU  I OTRO OUTORIDATNAN KOMPETENTE LO HASI KONTROLNAN RIBA LAMAN I NA NOS KOSTA DURANTE DI FUIKDAG 2026. 

HUNTU FUERTE PA UN BONEIRU LIMPI: BARIO LIMPI A AKUMULÁ 132 TÒN DI SUSHI